Σαρακοστή

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστήή Σαρακοστήείναι χριστιανική χρονική περίοδος νηστείας. Είναι η αρχαιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα. Αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες ενώ αργότερα προστέθηκε και η έβδομη εβδομάδα.

Ονομασία

Ονομάζεται "Σαρακοστή"γιατί περιλαμβάνει σαράντα ημέρες νηστείας.Η ονομασία Τεσσαρακοστήκατ'άρχάς σήμαινε την τεσσαρακοστή ημέρα πριν το Πάσχα, γρήγορα όμως το όνομα δώθηκε σε όλη την περίοδο της νηστείας πριν το Πάσχα. Πολλοί εκλάμβαναν και τη Μεγάλη Εβδομάδα ως συμπεριλμβανόμενη στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, οπότε ο χρόνος των τεσσαράκοντα ημερών διευρυνόταν^[1]Ο χαρακτηρισμός "Μεγάλη"δε δίνεται για τη μεγάλη διάρκειά της, αλλά για τη σημασία της, σε ανάμνηση των Παθών του Χριστού.

Διάρκεια

Η Μεγάλη Σαρακοστή αποτελεί την προετοιμασία των πιστών για τη γιορτή της Ανάστασης του Χριστού από την οποία και προσδιορίζεται κατ'έτος ως κινητή περίοδος. Διαρκεί από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή πριν το Σάββατο του Λαζάρου, οπότε ακολουθεί η Κυριακή των Βαΐων και η Μεγάλη Εβδομάδα. Η δε Κυριακή των Βαΐων είναι η τελευταία ημέρα της περιόδου αυτής.
Η Μεγάλη Εβδομάδα δεν περιλαμβάνεται στη Σαρακοστή αν και συνεχίζεται η νηστεία που είναι ιδιαίτερα αυστηρότερη. Στη πραγματικότητα μαζί με την εβδομάδα των Αγίων Παθών είναι πεντηκονθήμερη περίοδος.

Νηστεία

Σε όλες τις ημέρες της Μεγάλης Σαρακοστής τηρείται αυστηρή νηστεία εκτός του Σαββάτου και Κυριακής, όπου γίνεται κατάλυση οίνου και ελαίου, επιτρέπεται δηλαδή η κατανάλωση κρασιού και λαδιού. Στις υπόλοιπες ημέρες η νηστεία συνίσταται σε ξεροφαγία , δηλαδή σε φυτικές τροφές χωρίς έλαιο Εξαίρεση αποτελεί:

• η γιορτή των Αγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων όπου καταλύεται το λάδι καθώς και
• ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου οπότε καταλύεται το ψάρι, όποια μέρα και να γιορτασθεί.^[2]

Κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα τηρείται αυστηρή νηστεία ακόμα και το Μεγάλο Σάββατο όπου είναι και το μόνο Σάββατο του έτους που, σύμφωνα με τους κανόνες της εκκλησίας, δεν καταλύεται το λάδι.
Εκ της ονομασίας αυτής τα προς κατανάλωση νηστίσιμα τρόφιμα της περιόδου αυτής, αλλά και οποιαδήποτε έχουν σχέση μ΄ αυτή ονομάζονται σαρακοστιανάσε αντίθεση με τα πασχαλινά.

Εκφράσεις

Χαρακτηριστική είναι η ελληνική ερωτηματική δημώδης έκφραση "Λειπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή;", που συνηθίζεται να λέγεται σκωπτικά για πρόσωπα που αρέσκονται να παίρνουν μέρος σε κάθε συμβάν.

Παραπομπές

1.  Ξενοφώντος Παπαχαραλάμπους, Η αληθής νηστεία κατά το Τριώδιον, Αθήναι 1980, σελ.69
2. Μαρία Σωτηροπούλου, Οι προ των εορτών νηστείες της Ορθοδόξου Χριστιανικής Εκκλησίας, Θεολογία, τομ.76, τ/χ.1 (Ιαν-Ιουν 2005),σελ.260

Πηγές

• "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου"τομ.16ος, σελ.868.
• Μητροπολίτης Νέας Σμύρνης, Συμεών Κούτσας, Η νηστεία της Εκκλησίας, Γιατί, πότε και πως νηστεύουμε, Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, 2001, ISBN 9603150630
• Η εφαρμογή της νηστείας, Θεσσαλονίκη 1995
• Ξενοφώντος Παπαχαραλάμπους, Η αληθής νηστεία κατά το Τριώδιον, Αθήναι 1980
• Μαρία Σωτηροπούλου, Οι προ των εορτών νηστείες της Ορθοδόξου Χριστιανικής Εκκλησίας, Θεολογία, τομ.76, τ/χ.1 (Ιαν-Ιουν 2005),σελ.241-275

http://e-didaskalia.blogspot.gr/