Ενότητα2^η,Α54-306

ΣυνέλευσητωνΑχαιών-ΗσύγκρουσητουΑχιλλέαμετονΑγαμέμνονα

Διάρθρωσηενοτήτων.

·         1^ηενότητα(στ.54-68):ΟΑχιλλέαςσυγκαλείτησυνέλευσητωνΑχαιών.

·         2^ηενότητα(στ.69-84):ΟμάντηςΚάλχαςφοβάταιναμιλήσεικαιζητάπροστασίααπότονΑχιλλέα.

·         3^ηενότητα(στ.85-101):ΟΚάλχαςαποκαλύπτειποιαείναιηαιτίατουκακού.

·         4^ηενότητα(στ.102-130):ΟΑγαμέμνοναςμιλάάσχημαστονΚάλχαντα.

·         5^ηενότητα(στ.131-188):ΟΑχιλλέαςκαιοΑγαμέμνοναςσυγκρούονται.

·         6^ηενότητα(στ.189-245): ΟήρωαςεξοργισμένοςσκέφτεταινασκοτώσειτονΑγαμέμνονακαιεπεμβαίνειη θεά Αθηνά.

·         7^ηενότητα(στ.246- 306):ΟΝέστωρπροσπαθείνασυμφιλιώσειτους δύοήρωες.

Χρόνος:10^ημέρατουέπους-10^οςχρόνοςπολέμου

Τόπος:στρατόπεδοΑχαιών

Πρόσωπα:Αχιλλέας,Κάλχας,Αγαμέμνονας,Αθηνά,Νέστωρ

Περίληψη.

Ο Αχιλλέας αποφασίζει να συγκαλέσει συνέλευση των Αχαιών, προκειμένουνα βρουν την αιτία του κακού (λοιμός) και ζητά τη συνδρομή του μάντηΚάλχαντος. Ο μάντης γνωρίζοντας πως η απάντησή του δεν θα αρέσει στονΑγαμέμνονα, φοβάται να εκφραστεί και ζητά την προστασία του Αχιλλέα.Αφούοτελευταίοςτουεγγυάταιπωςθατονπροστατεύσει,οΚάλχαςαπαντάπως η αιτία του κακού είναι η προσβολή του Αγαμέμνονα προς τον Χρύση,κάτι το οποίο εξόργισε τον Απόλλωνα. Προτρέπει λοιπόν τους Αχαιούς ναστείλουν την Χρυσηίδα στον πατέρα της και να προσφέρουν μια εκατόμβηστον Απόλλωνα ώστε να τον εξιλεώσουν. Ο αρχηγός των Αχαιών επιτίθεταιστον μάντη και ζητά δώρο ισάξιο με την Χρυσηίδα, αλλιώς δεν την δίνει πίσω.Το δώροπουζητά είναιησκλάβατουΑχιλλέα,ηΒρισηίδα. ΟΑχιλλέαςοργίζεται και δηλώνει πως αν συμβεί κάτι τέτοιο θα αποχωρήσει από τονπόλεμο. Ο Αγαμέμνονας του ανακοινώνει πως θα του τήν πάρει με το ζόρι καιο ήρωας σκέφτεται να τον σκοτώσει. Την κατάλληλη στιγμή όμως επεμβαίνειηΑθηνάσταλμένηαπότηνΉρακαιτονσυγκρατεί.ΟΑχιλλέαςκατηγορείτονΑγαμέμνοναγιαδειλίακαιορκίζεταιότιοιΑχαιοίθατονζητούναπεγνωσμέναότανθατουςσκοτώνειοΈκτορας.ΟΝέστορας,οσοφόςβασιλιάςτηςΠύλου,αναλαμβάνεινασυμβιβάσειταπράγματαανάμεσαστονΑχιλλέακαιτοναρχηγότωνΑχαιών,   όμως   οι   προσπάθειές   του   αποβαίνουν   άκαρπες.Ο Ατρείδης κατηγορεί τον Αχιλλέα πως επιζητά την εξουσία του και ο ήρωαςαποχωρείοργισμένοςκαιαποφασμένοςνααπέχειαπότιςμάχες.

Πραγματολογικάσχόλια.

ήμάντινήιερέαήονειροκρίτην(στ.63-64):ηαναφοράόλωναυτώντωνπροσώπωνδείχνειτηνκρισιμότητατηςκατάστασηςκαιτομέγεθοςτουαδιιεξόδου στο οποιο έχουν βρεθεί οι Αχαιοί. Οι μάντεις ήταν πρόσωπα πουερμήνευαν τα θεϊκά σημάδια. Οι ιερείς ήταν υπεύθυνοι για τις τελετουργίεςπροςτουςθεούςκαιμετιςθυσίεςπουπρόσφερανέβλεπαντηθεϊκήβούληση.

Οιονειροκρίτεςεξηγούσανταόνειραπουέστελνανοιθεοί,ταοποίαδιακρίνονταν σε αληθινά και απατηλά. Πιο συγκεκριμένα όμως, οι μάντειςήτανπρόσωπαπεριζήτητακαισεβαστά.Σεμιακοινωνίαόπουόλαρυθμίζονται από τους θεούς, οι άνθρωποι που είναι σε θέση να ερμηνεύσουντη βούλησή τους είναι απαραίτητοι. Η μαντεία είναι μια ιδιαίτερη τέχνη, τηνοποίαέδινεοΑπόλλωνσεεπιλεγμέναάτομα.Οιθεοίαποκαλύπτουντηθέλησήτουςστομάντηήστέλνουνκάποιασημάδιαταοποίαομάντηςκαλείται να ερμηνεύσει, όπως το πέταγμα των πουλιών (οιωνοσκοπία). Άλλοιμάντεις μένουν μόνιμα σε κάποιον τόπο, άλλοι ακολουθούν πιστά κάποιονβασιλιάκαιάλλοιπεριφέρονταιαπότόποσετόπο.

ποτέ πρόσχαρο τι δεν μου ‘πες (στ. 107): ο Κάλχας ήταν ο μάντης που είχε πειπωςπρέπειναθυσιαστείηΙφιγένεια,ηκόρητουΑγαμέμνονα,γιαναεξευμενιστεί η θεά Άρτεμις και να επιτρέψει την αναχώρηση του στόλου τωνΑχαιών από την Αυλίδα με προορισμό την Τροία. Βέβαια πρέπει να σημειώθείπως ηαναφορά σε αυτή τηθυσία γίνεταιγια πρώτηφορά στα Κύπρια έπη,ταοποίαθεωρούνταιμεταγενέστερατηςΙλιάδας.

η Αθηνά (στ. 196): η αγαπημένη κόρη του Δία. Σύμφωνα με τον μύθο γεννήθηκεαπό το κεφάλι του πατέρα της φορώντας χρυσή πανοπλία, κρατώντας δόρυκαιβγάζονταςμιαπολεμικήκραυγήπουσυντάραξεολόκληροτονΌλυμπο.

τον ισόθεον Θησέα τον Αγείδην (στ. 266): Αθηναίος ήρωας, γιος του Αιγέα (απόεκείπροκύπτεικαιτοεπίθετοΑιγείδης,οΑιγέαςήτανπατέραςτουΘησέακαιεγγονόςτουΚέκροπα,τουπρώτουβασιλιά τηςΑθήνας,απόαυτόν πήρετοόνομάτουτοΑιγαίοπέλαγος).Έκανεπολλάκατορθώματακαιθεωρείταιοιδρυτήςτηςπόλης-κράτουςτωνΑθηνών.ΠήρεμέροςστηνΚενταυρομαχίακαι ήταν εκείνος που σκότωσε τον Μινώταυρο.

Αξίες-αντιλήψεις-έθιμα-θεσμοί-κοινωνικοπολιτικήοργάνωση.

και την δεκάτην τον λαόν συγκάλεσε ο Πηλείδης (στ. 55): οι συνελεύσεις τουστρατούσυγκαλούνταναπότονβασιλιά-αρχιστράτηγο,πουστηνπροκειμένηπερίπτωση είναι ο Αγαμέμνονας. Εδώ όμως παρακολουθούμε τον Αχιλλέα,αρχηγό των Μυρμιδόνων, να συγκαλεί ο ίδιος τη συνέλευση. Αυτό συμβαίνειίσωςγιαδύολόγους:

·         ησυνέλευσησυγκαλείταιγιανασυζητηθείτοσφάλματουΑγαμέμνονα,άρα ο αρχιστράτηγος δεν ήταν ο καταλληλότερος άνθρωπος να κάνειαυτήτην ενέργεια,

·         ο Αχιλλέας είναι ο μόνος από τους αρχηγούς των Αχαιών που έχει τηδύναμη καιθα μπορούσενααντιταχθείστονΑγαμέμνονα.

και αφού συνάχθηκε ο λαός (στ. 58): οι συνελεύσεις γίνονταν με απόφαση τουβασιλιά. Ο κήρυκας έδινε στονομιλητή να κρατά ένα σκήπτρο. Τα μέλη τηςσυνέλευσης αποφάσιζαν διάβοής καιο βασιλιάς αν ήθελελάμβανευπόψητου τηναπόφαση.

εκατόμβη (στ. 66): πρόκειται για θυσία εκατό βοδιών. Πρόκειται για τη γνωστήσχέση δόσης- ανταπόδοσης μεταξύ θεών και ανθρώπων. Ο θνητός φρόντιζενα είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του απέναντι στους θεούς, προκειμένουναέχειτην εύνοιάτους.

ναι, θέλω εγώ καλύτερα... της Κλυταιμνήστρας (στ. 113- 116): αναφορά στοθεσμό της παλλακείας. Ο Αγαμέμνονας τονίζει για ακόμα μία φορά ότι δενπρόκειται να αφήσει ελεύθερη τη Χρυσηίδα και συμπληρώνει ότι την προτιμάαπό την ίδια του τη γυναίκα. Η περιγραφή της Χρυσηίδας παραπέμπει στονιδανικό τύπο γυναίκας κατά την ομηρική εποχή. Η γυναίκα έπρεπε να διαθέτεισωστέςαναλογίεςκαιομορφιά,μαζίμεεξυπνάδακαιικανότηταστιςεργασίεςτου σπιτιού. Ο Αγαμέμνονας πλέκοντας το εγκώμιο της κόρης, δικαιολογείγιατί δεν την επέστρεψε στον πατέρα της και μάλιστα δηλώνει πως αν τηνδώσειπίσωθαφανείμεγαλόψυχοςκαιθαθυσιάσειτηνπροσωπικήτουευχαρίστηση γιαχάρητουστρατεύματόςτου.

το καλό θέλω του λαού, ποτέ τον όλεθρό του (στ. 118): οποιητήςπροβάλλειεδώ το πρότυπο του ηγέτη που συμπεριφέρεται σαν πατέρας στο λαό του καιφροντίζει το καλό των υπηκόων του. Ο Αγαμέμνονας όμως αναιρεί αυτό τοπρότυπο, αφού δείχνεινα ενδιαφέρεταιμόνο για το δικό του προσωπικόσυμφέρον. Η αντίδρασή του φανερώνει την ενοχή του, αφού προσπαθεί νααπομακρύνειαπότοπρόσωπό τουόλεςτιςκατηγορίες.

Οι μεγάλοψυχοι Αχαιοί... την πυργωμένην Τροίαν (στ. 124- 130): οι πόλεμοιγίνοντανγιαλόγουςκυρίωςοικονομικούς.Τηνπτώσημιαςπόληςακολουθούσεηλεηλασίακαιηλεία μοιραζότανωςεξής:

·         οάναξέπαιρνετοκαλύτεροκαιμεγαλύτερομέρος,

·         ακολουθούσανοιευγενείς,

·         ό,τιπερίσσευετοέπαιρνανοιαπλοίστρατιώτες.

καιποιοςαπότουςΑχαιούς...λησμονημένατα‘χεις(στ.151-161):τηνομηρική εποχή δεν είχε αναπτυχθεί εθνική συνείδηση μεταξύ των Ελλήνων.ΑυτόέχεισαναποτέλεσμαναθεωρείταιηΤρωικήεκστρατείαεθνικόςπόλεμος, λόγω του ότι προσβλήθηκε η τιμή του Μενελάου. Η πανελλήνιαεθνική ιδέα, θα αναπτυχθεί κυρίως την εποχή των Περσικών πολέμων, όταν οιΈλληνεςθαενώσουντιςδυνάμειςτουςγιανααντιμετωπίσουντονεισβολέα.

ήλθομεν όλοι εκδίκησιν να πάρομε των Τρώων (στ. 160): ο Πάρης, πρίγκιπαςτηςΤροίας,κλέβονταςτηνΕλένη,θίγειανεπανόρθωτατηντιμήτουσυζύγου,τουΜενελάουκαιδείχνειασέβειαπροςτοθεσμότηςφιλοξενίας.ΟΜενέλαοςοφείλει να ξεπληρώσει τη ντροπή που του έγινε και συμπαραστάτες του σεαυτόέχειόλουςτουςμνηστήρεςτηςΕλένηςπουορκίστηκαννασταθούνστοπλευρό του. Το ανώτατο αγαθό της ομηρικής κοινωνίας είναι η απόλαυση τηςτιμήςκαιτηςεκτίμησηςόλων.Οαδικούμενος,αυτόςτουοποίουπροσβλήθηκεητιμή,οφείλεινακαταδιώξειτοναδικητήτουκαινατονεκδικηθεί.Ηεκδίκησηαυτή είναι θεμιτή από θεούς και ανθρώπους. Οι θεοί όχι μόνο δεν εμποδίζουντον αδικούμενο αλλά πολλές φορές τον καθοδηγούν και στέκονται στο πλάιτου αρωγοί και συμπαραστάτες. Οι άνθρωποι από την άλλη τιμούν αυτόν πουπαίρνειεκδίκησηκαιπεριφρονούναυτόνπουδενέχειτοσθένοςνατοπράξει.Στην ομηρική κοινωνία δεν υπάρχει οργανωμένο σύστημα δικαιοσύνης, γιααυτό και πολύ συχνά οι ήρωες βρίσκουν μόνοι τους το δίκιο τους (αυτοδικία).Η μόνη μορφή δικαιοσύνης στον Όμηρο, είναι η διαιτησία, όπου γέροντες-κριτέςαναλαμβάνουνναβρουνμιαόσοτοδυνατόνπιοσυμβιβαστικήλύση

ανάμεσασεαδικούμενοκαιαδικητή.ΕπιπλέονεδώοΑχιλλέαςαποδεικνύειμε ταλόγιααυτά,πως δενέχεικανέναπροσωπικόόφελοςαπότονπόλεμο.

κοντά μου υπάρχουν και άλλοι... και τους συντρόφους σου άμε (στ. 175- 180):από τα λόγια αυτά συμπεραίνουμε ότι στο στρατόπεδο των Αχαιών και στημυκηναϊκή κοινωνία γενικότερα, υπήρχε ξεκάθαρη ιεράρχηση των φορέωνεξουσίας.Στουψηλότεροεπίπεδο όλων βρίσκονταιοιθεοίκαιακολουθείο βασιλιάς- στρατηγός και κατόπιν οι υπόλοιποι αρχηγοί. Ο Αγαμέμνοναςοφείλει υπακοή στον Απόλλωνα και ο Αχιλλέας με τη σειρά του στον αρχηγότωνΑχαιών.

και αν είσαι τόσο δυνατός, είναι θεού το δώρον (στ. 179): σύμφωνα με τονομηρικό άνθρωπο οι θεοί είναι αυτοί που διαμορφώνουν την προσωπικότητατων θνητών. Η αντίληψη αυτή σχετίζεται κυρίως με τα χαρακτηριστικά εκείναπουξεπαιρνούνταόριατουμέτρου,τουμέσουόρου.ΟΑγαμέμνοναςυποβιβάζειτιςικανότητες τουΑχιλλέα.

κι έστρεψε δύο στοχασμούς... παρόμοια και τους δύο (στ. 190- 197): ο ήρωαςταλαντεύεται ανάμεσα σε δύο σκέψεις: να σκοτώσει τον Αγαμέμνονα ή ναδώσει τόπο στην οργή και να σωπάσει. Πολλές φορές ο άνθρωπος βρίσκεταιαντιμέτωποςμεδύοεπιλογές,αμφιβάλλεικαιηαμφιβολίατουπροκαλείστεναχώρια. Άλλες φορές καταφέρνει να βρει λύση στο πρόβλημά του καιάλλες πάλι αδυνατεί να πάρει μια απόφαση. Τότε επεμβαίνει κάποια θεότητακαι δίνει την απάντηση. Έτσι κι εδώ, ο Αχιλλέας μη μπορώντας να πάρει μιααπόφαση, επεμβαίνειηΑθηνάσταλμένηαπότην Ήρα, ηοποία αγαπάκαιτους δύο ήρωες εξίσου (ανθρωπομορφισμός) και δίνει λύση στην αμφιβολίατου. Ο ρόλος λοιπόν των δύο θεών είναι καταλυτικός για την εξέλιξη τηςιστορίας.

με τούτες τες έπαρσές του γρήγορα θα χάσει την ζωήν του (στ. 205- 206): εδώεντοπίζεται η αντίληψη του ομηρικού ανθρώπου ότι η έπαρση και η αλαζονείαεπιφέρουν δίκαια τη θεϊκή τιμωρία. Ο Αχιλλέας πιστεύει πως η συμπεριφοράτου Αγαμέμνονα είναι αλαζονική και κάποια στιγμή θα την πληρώσει με τηνίδια τουτηζωή.

κατέβη’ απ’ τον ουρανόν να παύσω την οργή σου, εάν μ’ ακούσεις (στ. 208-209):μέσααπόαυτάταλόγιατηςθεάςΑθηνάςγίνεταιφανερήηαντίληψηότιοιάνθρωποιείναιελεύθεροιναπράξουναυτόπουεπιθυμούνχωρίςτηναπαγόρευση των θεών. Η Αθηνά έχει έρθει για να συμβουλεύσει τον Αχιλλέακαιόχιγια να τουεπιβάλλειτηθεϊκήτηςβούληση.

μήτε ποτέ με τον λαόν... τους πρώτους πολεμάρχους (στ. 227- 228): εδώ μαςδίνονται πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο διεξαγόταν ο πόλεμοςεκείνη την εποχή. Εκτός από τον αγώνα στο πεδίο της μάχης, υπήρχαν καιειδικές αποστολές όπως η ενέδρα ή η κατασκοπία. Οι αποστολές αυτές ήτανεπικίνδυνεςκαιαπαιτούσανυψηλήνοημοσύνηκαιμεγάληγενναιότητακαιγιααυτότις αναλάμβανανοικαλύτεροιπολέμαρχοι.

τωόντι αχρείους κυβερνάς... ήταν το ύστερό σου (στ. 232- 233): ο Αχιλλέας ταβάζει με τους Αχαιούς επειδή ανέχονται την αλαζονική συμπεριφορά τουΑγαμέμνονα. Είναι κυρίαρχη η αντίληψη στην ομηρική κοινωνία ότι αν είναιανάξιαηηγεσία,τότεείναιανάξιοςκαιολαός.Ηευθύνητουτρόπουδιακυβέρνησης δεν βαραίνει μόνο την εξουσία αλλά και τον λαό, ο οποίοςπρέπεινα αντιδράκάθεφοράπουγίνεταικατάχρησηαυτής.

αλλ’ έναν λόγο... τον πρώτον πολέμαρχον (στ. 234- 245): η δεσμευτική δύναμητου όρκου είναι πάρα πολύ μεγάλη και ο επίορκος τιμωρείται αυστηρά είτεείναι θεός είτε πρόκειται για κάποιον θνητό. Όποιος υποσχεθεί κάτι με όρκο,οφείλεινα τοντηρήσειδιαφορετικά θατιμωρηθεί.

κιεάνοιαθάνατοιθεοίπολεμιστήντονκάμαν(στ.291):οΑχιλλέαςείναιοπρώτοςπολεμιστής,γενναίοςκαιανώτεροςαπόοποιονδήποτεάλλονΑχαιό. Επειδή όμως τα χαρακτηριστικά του αυτά ξεπερνούν τα ανθρώπιναμέτρα, είναι βέβαιο κατά την ομηρική αντίληψη, πως οι ιδιότητές του αυτέςπροέρχονταιαπό τουςθεούς.

ΗφιλονικίαΑχιλλέα-Αγαμέμνονα.

Ο Όμηρος με μια αριστοτεχνική κλιμάκωση μας παρουσιάζει τη φιλονικίαμεταξύ του Αχιλλέα και του αρχηγού των Αχαιών, η οποία ξεκινά με μιαχαλαρή αντιπαράθεση. Στη συνέχεια μετατρέπεται σε ανοιχτή σύγκρουση,που κορυφώνεται με την εσωτερική πάλη του Αχιλλέα και την καταλυτικήπαρέμβαση της θεάς Αθηνάς. Κατόπιν η σύγκρουση περιορίζεται σε λεκτικόεπίπεδο,επικυρώνεταιαπότονόρκοτουΑχιλλέακαικλείνειμετηνπαρέμβασητουΝέστορα,ώσπουχαλαρώνει καισβήνειστοτέλος.

Ηφιλονικίαδιαρθρώνεταιωςεξής:

·         στ.106-121:εισαγωγή,

·         στ.122-148:χαλαρήαντιπαράθεση,

·         στ.149-172:μετατροπήτηςχαλαρήςαντιπαράθεσηςσεανοιχτήσύγκρουσηκαιαποκάλυψημιαςκαλάκρυμμένηςαντιπαλότηταςμεταξύ τωνδύοηρώων,

·         στ.173-188:κορύφωσητηςσύγκρουσης,

·         στ.189-223:εσωτερικήπάλητουΑχιλλέακαιπαρέμβασητηςΑθηνάς,

·         στ.224-245:λεκτικήαντιπαράθεσηκαιεπικύρωσημετονόρκοτουΑχιλλέα,

·         στ.246-285:διακοπήτηςαντιπαράθεσηςκαιπαρέμβασητουβασιλιάΝέστορα,

·         στ.286-304:χαλάρωσητηςσύγκρουσηςκαικλείσιμο.

Ο Αγαμέμνονας απαιτεί να λάβει ισάξιο δώρο με αυτό που χάνει, προκειμένουνααπελευθερώσειτηΧρυσηίδα.Δηλώνειότιθέλειτοκαλότουλαούτου,αλλάκινείται σύμφωνα με το ατομικό του συμφέρον το οποίο δεν έχει κανένασκοπό να θυσιάσει. Ο Αχιλλέας αντιδρά και αναφέρει πως δεν έχει μείνεικάποιο λάφυρο που να μην έχει μοιραστεί, αλλά πως μετά την πτώση τηςΤροίας ο Αγαμέμνονας θα πάρει τριπλή και τετραπλή ανταμοιβή, δείχνονταςέτσισύνεσηκαιδικαιοσύνη.ΟαρχηγόςτωνΑχαιώνεπιμένεικαισεμιαέντονηεπίδειξη δύναμης δηλώνειπως θα λάβειάλλο δώρο ακόμα και με τη βία.Καλεί τους Αχαιούς να ετοιμάσουν τη Χρυσηίδα για την επιστροφή στονπατέρα της και αποκαλύπτει πως πρόκειται για έναν αδίστακτο και σκληρόηγεμόναπουφαίνεταιπωςστηρίζειτηνεξουσίατουστοφόβοκαιτηβία.

Ο ήρωας με τη σειρά του εξοργίζεται και επιτίθεται στον Αγαμέμνονα μεβαρύτατουςχαρακτηρισμούςδείχνοντάςμαςέναάλλοτουπρόσωπο.Μοιάζεινα είναι παραδομένος στα πάθη του χωρίς να σκέφτεται με τη λογική του.ΑμφισβητείανοιχτάτηνηγετικήθέσηκαιδύναμητουΑτρείδηκαιδηλώνειπωςθααναχωρήσειγιατηνπατρίδαχωρίςνανοιάζεταιγιατομέλλοντουπολέμου. Η απειλή του αυτή εκτοξεύεται όχι μόνο εναντίον του Αγαμέμνονα,αλλάκαιεναντίονολόκληρουτουστρατεύματος.Οαρχηγόςδενπτοείταιαπότα λόγια του Αχιλλέα και δείχνει να μην τον ενδιαφέρει η αποχώρησή τουήρωα από τον πόλεμο. Επιπλέον φροντίζει να τον μειώσει αποδίδοντας τιςιδιότητέςτουστουςθεούςκαιδηλώνειπωςτοδώροπουθαπάρειείναιη σκλάβα του Αχιλλέα, η Βρισηίδα. Ο ήρωας θολώνει ακόμα περισσότερο καιείναιέτοιμοςναχιμήξειπάνωτου.Βάζειτοχέριστοθηκάριτουκαιετοιμάζεταινα τραβήξει το ξίφος του, όταν την κατάλληλη στιγμή εμφανίζεται η θεά Αθηνάγια να δώσει τη λύση σαν από μηχανής θεός. Ο Αχιλλέας υποχωρεί όχι γιατίτοθέλειαλλάγιατίπρέπει,γιατίεξαναγκάζεταινατοκάνει.ΕκτοξεύειβαρύτατεςύβρειςαπέναντιστονΑγαμέμνονααλλάκαισεολόκληροτοστράτευμα.Παίρνειόρκοπωςθατοναποζητήσουνότανθατουςχτυπάαλύπητα ο Έκτορας, επικυρώνοντας έτσι την απόφασή του να αποχωρήσειαπό τον πόλεμο. Ο ήρωας δείχνει να αδιαφορεί για τις συνέπειες αυτής τουτης απόφασης και βάζει πάνω από το συλλογικό συμφέρον την εκδίκησή του.Στην ουσία η αντιπαράθεση των δύο ηρώων λαμβάνει τέλος και ο Νέστορας,που προσπαθεί να συμβιβάσει τα πράγματα, βλέπει την προσπάθειά του ναπέφτειστοκενό.

ΟλόγοςτουΝέστορα.

ΟβασιλιάςτηςΠύλου,Νέστωρ,προσπαθείνασυμβιβάσειταπράγματαανάμεσα στον Αχιλλέα και τον Αγαμέμνονα. Είναι ο μεγαλύτερος σε ηλικίαΑχαιός και έχει μεγάλη σοφία. Για να κατευνάσει τα πνεύματα, κάνει έκκλησηστηλογικήτωνδύοηρώωνκαιεπισημαίνειπως:

·         οι Τρώες θα χαίρονταν αν ήξεραν πως οι δύο κορυφές των Αχαιώνμαλώνουν μεταξύ τους,

·         άντρεςπολύανώτεροιαπότουςίδιους,άκουγαντιςσυμβουλέςτουκαιάρατο ίδιο θαπρέπεινακάνουνκαιοιδύο ήρωες,

·         η σπουδαιότητα και των δυο τους είναι αδιαμφισβήτητη, αφού τονίζειπως και ο Αχιλλέας είναι γενναίος και γιος θεάς, αλλά και ο αρχηγόςτωνΑχαιώνείναιανώτεροςκαιέχειδοξαστείαπότονίδιοτονΔία,

·         ο Αγαμέμνονας από τη μία δεν πρέπει να πάρει τη Βρισηίδα από τονΑχιλλέακαιοήρωαςαπότηνάλληδεν πρέπεινααμφισβητείτηνηγετικήθέσητουΑτρείδη.

Επιφάνεια-ενανθρώπισητωνθεών.

Η θεά Αθηνά κατεβαίνει από τον Όλυμπο, σταλμένη από την Ήρα, για νααποτρέψει τον Αχιλλέα να επιτεθεί στον Αγαμέμνονα. Στέκεται πίσω από τονΑχιλλέα και πιάνει τα ξανθά του μαλλιά. Εκείνος τρομάζει και γυρίζοντας,αναγνωρίζει αμέσως τη θεά. Από την αντίδραση του Αχιλλέα, συμπεραίνουμεπως η Αθηνά εμφανίστηκε σε αυτόν, όχι με τη μορφή κάποιου θνητού, αλλάμετηνκανονικήτηςμορφήκαιάραπρόκειταιγιαεπιφάνειατηςθεάς.

Η ενανθρώπιση, η εμφάνιση δηλαδή ενός θεού με τη μορφή θνητού, γίνεταιγιατουςεξήςλόγους:

·         κατά την αντίληψη που επικρατούσε την εποχή εκείνη, οι θεοί δενμπορούσαν να εμφανιστούν στους θνητούς με την πραγματική τουςμορφήκαιμεόλητουςτηλαμπρότητα,

·         οι θεοί με τον τρόπο αυτό καθοδηγούσαν μεν τους θνητούς, αλλάχωρίς να τους αφαιρούν την ελευθερία δράσης και χωρίς να τουςαπαλλάσσουν απότις ευθύνεςτων πράξεώντους.

Στην περίπτωση που εξετάζουμε σε αυτή την ενότητα, η Αθηνά δεν έχεικανένα λόγο να εμφανιστεί στον ήρωα παίρνοντας τη μορφή κάποιου θνητού.Ο Αχιλλέας έχοντας μητέρα θεά, έχει συνηθίσει να βλέπει τους θεούς στηνκανονική τους μορφή. Επιπλέον η Αθηνά εμφανίζεται σε μια πολύ κρίσιμηστιγμή, την ώρα που ο Αχιλλέας έχει ήδη τραβήξει το σπαθί από τη θήκη τουκαιετοιμάζεταιναχτυπήσειτονΑτρείδη.Ανηθεάέπαιρνεανθρώπινημορφή,υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο Αχιλλέας να μην άκουγε τις συμβουλές ενόςθνητού,όποιοςκιαν ήταν αυτός.

Ηθογράφηση.

·         Αχιλλέας: αρχικά παρουσιάζεται πονόψυχος, ανησυχεί για την τύχη τωνΑχαιώνκαιαναζητάλύσηστοπρόβλημαπουέχειπροκύψει.Είναιευσεβής και γνωρίζει τις θρησκευτικές υποχρεώσεις, αφού το πρώτο πουσκέφτεται είναι μήπως πρέπει να προσφέρουν περισσότερες θυσίες στονΑπόλλωναπροκειμένουνατονεξευμενίσουν.Επιπλέονυπόσχεταιναπροστατέψει τον Κάλχαντα από την αναμενόμενη οργή του Αγαμέμνονακαιέτσιγίνεταιυποστηρικτήςτουμάντη.Φαίνεταιάφοβοςμπροστάστηνοργή του αρχηγού και ανιδιοτελής. Στη συνέχεια είναι λογικός μπροστάστις απαιτήσεις του Αγαμέμνονα και ενδιαφέρεται μόνο για το καλό τουστρατού. Όταν όμως ο Ατρείδης απαιτεί από τον ήρωα να του δώσει τησκλάβατου,οΑχιλλέαςχάνειτηνψυχραιμίατου,οργίζεται.Νιώθειαδικημένος καιπεριφρονημένος απότον Αγαμέμνονακαιφτάνεισεσημείο να τραβήξει το ξίφος του για να τον χτυπήσει. Υπακούει στηνπαρέμβαση της Αθηνάς, κάτι που αποδεικνύει ξανά την ευσέβειά του,τελικά όμως αποδεικνύεται παρορμητικός, παραδίνεται στην εκδικητικήτουμανίακαιαποχωρείαπότονπόλεμο.

·         Αγαμέμνονας: μας δίνει την εντύπωση ότι απέχει πολύ από το πρότυποτουηγέτητηςεποχής.Είναιαλαζόνας,εγωιστήςκαισυμφεροντολόγος,αφού δεν σκέφτεται τη συμφορά των στρατιωτών του. Φέρεται αναιδώςστονμάντηΚάλχαντακαιυποτιμάτηγυναίκατου.Στοσημείοπουαποφασίζει να δώσει τη Χρυσηίδα πίσω στον πατέρα της, φαίνεται ναυποχωρείλίγοοεγωισμόςτου,όμωςκάτιτέτοιοδενσυμβαίνειστηνπραγματικότητα.ΑπαιτείαπότονΑχιλλέανατουδώσειτηδικήτουσκλάβακαιδείχνειγιαμιαακόμαφοράτοσκληρό,εγωιστικόκαιαπολυταρχικό του πρόσωπο. Ξεσπά όλη του τη μανία στον ήρωα, τονοποίο δεν χάνει την ευκαιρία να μειώσει, υποβαθμίζοντας την πολεμικήτουικανότητακαι γενναιότητα.

·         Κάλχας: είναι αδύναμος και φοβάται να εκφράσει τις προφητείες του,αφού τρέμει στη σκέψη της οργής του Αγαμέμνονα, καθώς ο μάντηςγνωρίζει πως εκείνος φταίει για τον λοιμό που χτύπησε τους Αχαιούς. Γιανα αποκαλύψει την αιτία της συμφοράς ζητά την προστασία του Αχιλλέα,επιδιώκονταςμεαυτότοντρόπονακαλύψειτηνανασφάλειάτου.