Κάθε γυναίκα από τη στιγμή που γίνεται μητέρα υιοθετεί κάποιες συγκεκριμένες συμπεριφορές. Οι συμπεριφορές αυτές εξαρτώνται από τις εμπειρίες της, τις κοινωνικές, οικογενειακές και περιβαλλοντικές συνθήκες ζωής, την προσωπικότητά της και βέβαια τα δικά της γονεϊκά πρότυπα και την ανατροφή της. Αν για παράδειγμα η μητέρα της υπήρξε απαιτητική, είναι πιθανό να είναι εξίσου απαιτητική από τα παιδιά της. Αν πάλι έχει μεγαλώσει με αποδοχή, ενδεχομένως να υιοθετήσει πιο ανεξάρτητες συμπεριφορές προς το παιδί της. Με βάση αυτά τα κριτήρια μπορούμε να διακρίνουμε τους παρακάτω τύπους μαμάδων:
Η απαιτητική μαμά
Η απαιτητική μαμά, (ενίοτε και αυταρχική) είναι εκείνη που συνήθως έχει μεγάλες απαιτήσεις και μικρότερο σεβασμό στην ατομικότητα του παιδιού. Οι απαιτήσεις της από το παιδί είναι τέτοιες που δεν συμβαδίζουν με τα «θέλω» ή την ηλικία του. Για εκείνη, ο έλεγχος είναι σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητάς της, ενώ ποτέ δεν αποδέχεται τις ιδιαιτερότητές του παιδιού της. Δίνει μεγάλη σημασία στην υπακοή και απαιτεί από το παιδί να ακολουθεί τις υποδείξεις και να λειτουργεί βάσει των επιθυμιών τους. Δεν είναι λίγες οι φορές που χρησιμοποιεί την τιμωρία, μια που η λεκτική της επικοινωνία με το παιδί δεν είναι το «δυνατό» της κομμάτι. Η συμπεριφορά της δεν χαρακτηρίζεται τόσο από ζεστασιά ή από ενθάρρυνση της ανεξαρτησίας, όσο από άγχος για την κοινωνική εικόνα του παιδιού και για τη σύγκριση με τα άλλα παιδιά της ηλικίας του.
Οι επιδράσεις στο παιδί: Ένα παιδί με τόσο απαιτητική μαμά νιώθει μόνιμο άγχος για τις επιδόσεις του, πίεση για τις επιλογές του και αρκετές φορές φόβο για την αντίδρασή της, μια που πάντα προσπαθεί να ικανοποιήσει τις μεγάλες προσδοκίες της. Στα δικά του μάτια όλα μοιάζουν με έναν αγώνα δρόμου στον οποίον να «τερματίσει» πάση θυσία. Μεγαλώνοντας, για να προστατέψει τον εαυτό του από την κριτική, τη δυσαρέσκεια και την πιθανή τιμωρία για κάποια «ανεπιθύμητη» συμπεριφορά ή για κάποια αποτυχία, μαθαίνει να «κρύβεται» πολύ καλά.
Η επιεικής μαμά
Η επιεικής μαμά δείχνει σεβασμό στην ατομικότητα του παιδιού της, αλλά συνήθως έχει ελάχιστες απαιτήσεις και προσδοκίες από αυτό. Σπάνια θέτει όρια, πάντα αποδέχεται τις παρορμήσεις του, ενώ δεν του επιβάλλει κανενός είδους τιμωρία. Είναι «ζεστή», ανεκτική και υποστηρίζει πολύ τις επιλογές του, η παντελής όμως έλλειψη ορίων ή κανόνων δημιουργούν συχνά σύγχυση για το τι είναι επιτρεπτό και τι όχι.
Οι επιδράσεις στο παιδί: Αυτός ο τύπος μητέρας είναι ιδανικός για ένα βρέφος που έχει ανάγκη από πλήρη αποδοχή, ασφάλεια και στοργή, είναι όμως εντελώς ακατάλληλος για ένα νήπιο που καθώς αναπτύσσεται χρειάζεται κανόνες και όρια. Αν η συμπεριφορά της μητέρας διαφοροποιηθεί καθώς το παιδί θα μεγαλώνει, θα έχει να αντιμετωπίσει ένα μικρό τύραννο. Δίνοντας του απόλυτη ελευθερία από τη μία και ελάχιστες προσδοκίες από την άλλη θα δυσκολευτεί να αυτονομηθεί και να ανακαλύψει ουσιαστικά τι θέλει και τι το κάνει πραγματικά ευτυχισμένο. Κι αυτό θα το εμποδίζει να αναλάβει ευθύνες και πρωτοβουλίες, τόσο για το ίδιο όσο και για τους άλλους.
Η υπερπροστατευτική μαμά
Οι έννοιες ατομικότητα και ανεξαρτησία δεν υπάρχουν για εκείνη. Είναι η μητέρα που δυσκολεύεται πολύ περισσότερο να ξεπεράσει το στάδιο του αποχωρισμού από ό,τι το ίδιο το παιδί, και αρκετές φορές δεν τα καταφέρνει. Δεν έχει απαιτήσεις από αυτό, παρά μόνο να είναι συναισθηματικά εξαρτημένο από εκείνη. Τα όρια και οι κανόνες που χρησιμοποιεί δεν έχουν συνήθως στόχο να οριοθετήσουν την ανεξαρτησία και τη συμπεριφορά του, αλλά να «αποκοιμίσουν» την αυτονομία του. Και αυτό γιατί δεν αποδέχεται το παιδί σαν ένα αυτόνομο άτομο, αλλά σαν μια προέκταση του δικού της εαυτού.
Οι επιδράσεις στο παιδί: Μια υπερπροστατευτική μαμά, η οποία δεν ενισχύει την αυτονομία του παιδιού της, δεν το βοηθά να εξελίξει και την εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Αντίθετα, το κάνει να νιώθει ανήμπορο. Έτσι, κάθε φορά που έχει να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε κατάσταση, νιώθει φόβο και ανασφάλεια. Νιώθει πως δεν μπορεί να τα καταφέρει χωρίς βοήθεια. Μαθαίνει, λοιπόν, σταδιακά πως δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τη ζωή μόνο του,αλλά πρέπει να στηριχτεί κάπου αλλού για να τα καταφέρει. Κάτι που ίσως αποβεί μοιραίο στη μετέπειτα ζωή του, αφού μπορεί να το μετατρέψει σε έναν άνθρωπο που δεν θα πιστεύει ούτε στον εαυτό του, ούτε στις δυνάμεις του. Δεν θα τολμά, δεν θα διεκδικεί, δεν θα είναι ευτυχισμένος.
Η «εξαρτημένη» μαμά
Είναι η μαμά που υπεραγαπά το παιδί της, αυτή που είναι διατεθειμένη να του αφιερώσει «τα πάντα», γιατί «το παιδί της είναι όλη της η ζωή». Είναι αδύνατο γι’ αυτή να θέσει σταθερά όρια, αλλά ακόμα πιο δύσκολο να το βοηθήσει να αναπτύξει την ατομικότητά του. Οι προσδοκίες που έχει από αυτό είναι να βρίσκεται συνεχώς δίπλα της, να τη στηρίζει, να τη συντροφεύει.
Οι επιδράσεις στο παιδί: Μια εξαρτημένη μαμά δεν μπορεί παρά να μεγαλώσει ένα εξαρτημένο παιδί. Το παιδί που μεγαλώνει με ένα τόσο βαρύ φορτίο, μια μητέρα δηλαδή που στηρίζει τη ζωή της σε εκείνο, κινδυνεύει να μπερδέψει το ρόλο του. Η μητέρα αυτή, είτε επειδή δεν έχει καταφέρει η ίδια να αυτονομηθεί είτε γιατί δεν νιώθει «γεμάτη» συναισθηματικά, προσπαθεί να καλύψει τις ανεπάρκειές της μέσα από τη σχέση της με το παιδί, αφού πιστεύει πως θα της χαρίσει όσα οι άλλοι τής στέρησαν. Κάτι τέτοιο, όμως, κάνει το παιδί να νιώθει σταδιακά υποχρεωμένο να αγαπά και να ικανοποιεί τη μητέρα του, ενώ του στερεί τη δυνατότητα να νιώσει και να γνωρίσει άλλα συναισθήματα και άλλες σχέσεις. Το σίγουρο είναι πως η σχέση αυτή θα εξελιχθεί σε σχέση εξάρτησης, αφού δεν υπάρχει σωστή κατανομή των ρόλων, των συμπεριφορών και των συναισθημάτων.
Η «σωστή» μαμά
Είναι η μαμά που αγαπά το παιδί της για αυτό που πραγματικά είναι. Είναι «ζεστή», στοργική και δίκαιη. Ακολουθεί σταθερούς κανόνες, αλλά όχι απόλυτους και άκαμπτους. Βοηθά το παιδί να αγαπήσει τον εαυτό του, να αναπτύξει την αυτονομία του και τα χαρίσματά του. Στηρίζει τις επιλογές του και προσδοκά να το δει να κάνει με επιτυχία αυτό που αγαπά. Του επιτρέπει να κάνει λάθη και του δίνει τη δυνατότητα να μάθει μέσα από αυτά. Γιατί πολύ απλά, είναι κι αυτή ένας φυσιολογικός άνθρωπος όπως το παιδί της. Με προτερήματα, ελαττώματα, αδυναμίες, πάθη, μα πάνω από όλα με αποδοχή και αγάπη τόσο για το παιδί όσο και για τον εαυτό της.
Οι επιδράσεις στο παιδί: Μια σωστή μαμά που αποδέχεται τα λάθη της και συγχωρεί εκείνα του παιδιού της, δεν μπορεί παρά να μεγαλώσει έναν ενήλικο που ξέρει να συγχωρεί, να ακούει και κυρίως να αποδέχεται τον εαυτό του και τους άλλους με τα λάθη τους και τις αδυναμίες τους. Και μια μαμά που ξέρει να εκτιμάει τη μοναδικότητα του παιδιού της δε μπορεί παρά να μεγαλώσει ένα «μοναδικό» παιδί.
Περισσότερα ψυχολογικά τεστ εδώ.