Μη Λογοτεχνικό Κείμενο
Κριτήριο Αξιολόγησης Αλλοτρίωση ΕΠΑΛ Γ Λυκείου
Εκείνο που παρατηρεί κανένας σήμερα είναι πως ο άνθρωπος των βιομηχανικών κοινωνιών κατόρθωσε να κυριαρχήσει τόσο πολύ στο χώρο και στο διάστημα, που ο άνθρωπος άλλων εποχών δεν μπορούσε καν να το συλλάβει.
Οι άνθρωποι σήμερα επάνω στην υδρόγειο σφαίρα είναι τόσο κοντά ο ένας στον άλλο, παρά τις αποστάσεις που τους χωρίζουν, ώστε ο ένας να μιλά στον άλλο και να ακούεται από τη μια άκρη της γης ως την άλλη. Να μιλά προσωπικά με το ασύρματο και με άλλα μέσα, να ακούει μια είδηση ή έναν ομιλητή την ίδια στιγμή και όμοια όπως εκείνος που βρίσκεται ένα μέτρο κοντά του. Να γίνεται θεατής των ίδιων πραγμάτων και σκηνών την ίδια στιγμή που γίνεται εκείνος που βρίσκεται μέσα στο στενό χώρο – στην άλλη άκρη της γης – , όπου διαδραματίζονται όσα βλέπει ή ακούει και στην πιο απομακρυσμένη ποιμενική καλύβα ακούς την ίδια στιγμή τις ειδήσεις του άλλου ημισφαιρίου, κι ακόμη δεν ξέρομε σε δέκα χρόνια τι μπορεί να μας παρουσιάσει η ανάπτυξη του τεχνικού πολιτισμού.
Έτσι, ο άνθρωπος και των πιο απομακρυσμένων μερών της γης έχει έρθει τόσο κοντά μας, όσο βρίσκεται και ο πιο κοντινός γείτονας της κατοικίας μας. Αυτό ίσως είναι η αιτία που ο πλησίον μας σήμερα, ο στενός γείτονάς μας απομακρύνθηκε τόσο πολύ από κοντά μας, φαινόμενο που το διαπιστώνει η απλή καθημερινή παρατήρηση και πείρα, όταν δεν ξέρουμε χρόνια πώς λέγεται και ποιος είναι – για να μην πω κάτι περισσότερο – αυτός που κατοικεί με την οικογένειά του στο διπλανό διαμέρισμα της ίδιας πολυκατοικίας, που μένουμε κι εμείς.
Παρά την κατά θαυμαστό τρόπο συντόμευση ή καλύτερα αφανισμό των αποστάσεων, ο άνθρωπος σήμερα υποφέρει κάτω από ένα τυραννικό συναίσθημα μοναξιάς, τέτοιας που, ίσως, ποτέ να μην αισθάνθηκε τόσο πιεστικά ο άνθρωπος καμιάς άλλης εποχής.Κοινός αγώνας και κοινές ανάγκες δε μας ενώνουν σήμερα έτσι όπως άλλοτε, κατά προσωπικό τρόπο. Μόλις μπορούμε να αισθανθούμε και να ζήσουμε κάπως στενά το συνολικό πεπρωμένο μας. Κι ακόμη τον πιο στενό οικογενειακό σύνδεσμο, το πεπρωμένο της οικογενειακής κοινότητάς μας δεν το ζει ο σημερινός άνθρωπος του τεχνικού πολιτισμού έτσι όπως άλλοτε˙χαρακτηριστική επίδραση του βιομηχανικού πνεύματος και αλλαγή κοινωνικού σχήματος και μορφής.
Στη νέα μορφή της ζωής, αυτής που είναι απόρροια της βιομηχανικής ανάπτυξης, οι άνθρωποι, κυρίως των καλά αναπτυγμένων βιομηχανικών κοινωνιών, είναι παθητικοί θεατές ενός κοινωνικού φαινομένου μέσα στον πλατύ κόσμο, όπου μένουν μοναχοί, μονήρεις, ανάμεσα σε μοναχούς και μονήρεις.Ο άνθρωπος σήμερα, κάτω από την επίδραση του βιομηχανικού πνεύματος, αναζητεί – και σ` αυτό τον βοηθούν τα τηλεπικοινωνιακά μέσα – όλο και πιο μεγάλους και πλατείς κύκλους γνωστών. Ζητεί να γνωρίζει όλο και πιο μεγάλη μάζα ανθρώπων, που κάτι να ξέρει ή κάτι να μάθει γι` αυτούς. Δεν αναζητεί την εντατική στενή γνωριμία, που να προέρχεται από κοινά βιώματα, παρά τη γνωριμία εκείνη που μόλις μπορεί να πει κανένας πως αναγνωρίζει ένα πρόσωπο.
Κι όλα αυτά φθίνουν, γιατί η φιλία και η βαθύτερη γνωριμία, οι στενοί δεσμοί ριζώνουν σε μια βαθιά προσωπική συναναστροφή και σε μια εσωτερική συνάντηση με το νόημα του πραγματικού δεσμού, της πραγματικής και αγνής κοινοτικής ζωής των υποχρεώσεων και της εσωτερικής προσοχής για συμπαράσταση και βοήθεια του άλλου. Το βιομηχανικό πνεύμα στο δέσιμο και στις στενές εσωτερικές σχέσεις των ανθρώπων έδωσε μια νέα μορφή και περιεχόμενο, τις άλλαξε. Από στενές, εσωτερικές, ψυχικές φιλίες και συναντήσεις τις έκανε φιλίες ή κοινότητες συμφερόντων, συνεταιρικές εμπορικές φιλίες και κάθε άλλο παρόμοιο.
Η πραγματική φιλία προϋποθέτει ή, καλύτερα απαιτεί μια ολική στροφή, ένα ολόκληρο δόσιμο του ανθρώπου προς τους άλλους. Σωστή φιλία είναι πραγματική κατανόηση, κοινή βίωση όλων των όρων ζωής του άλλου. Στο σημείο όμως αυτό, παρατηρούν οι κοινωνιολόγοι, σκοντάφτουμε σήμερα μέσα στο θρίαμβο του τεχνικού πολιτισμού, ο οποίος είναι θρίαμβος του ορθολογισμού.Σκοντάφτουμε, γιατί η εσωτερική ζωή του ανθρώπου δεν μπορεί να αναπτυχθεί και να ωριμάσει απλώς και μόνο κατά ορθολογικό τρόπο, έχει τους δικούς της όρους, τις δικές της απαιτήσεις, που, αν τις παραμελούμε και δεν τις αναπτύσσουμε όπως πρέπει, τότε παρουσιάζεται ένα χάσμα στην οργάνωση του εσωτερικού και εξωτερικού κόσμου.
Ιω. Ν. Ξηροτύρης, Επίκαιρα Κοινωνικά Προβλήματα,1965
Παρατηρήσεις
1η Δραστηριότητα
Με αφορμή μια συζήτηση που πρόκειται να γίνει στην τάξη σας με θέμα την αλλοτρίωση διαβάσατε το παραπάνω κείμενο. Να γράψετε την περίληψη του, ώστε να ενημερωθούν οι συμμαθητές σας γι’ αυτό. (80-100 λέξεις)
Μονάδες 15
2η Δραστηριότητα
α)Ποιος είναι ο τρόπος ανάπτυξης της δεύτερης παραγράφου;Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές σε συγκεκριμένα χωρία της παραγράφου.
Μονάδες 5
β)«Η πραγματική φιλία προϋποθέτει ή, καλύτερα απαιτεί μια ολική στροφή, ένα ολόκληρο δόσιμο του ανθρώπου προς τους άλλους.»: Να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης (ενεργητική/παθητική) αιτιολογώντας την επιλογή του συγγραφέα και να την μετατρέψετε στο άλλο είδος.
Μονάδες 5
γ)«χάσμα»: να χρησιμοποιήσετε τη λέξη σε μία πρόταση με την κυριολεκτική της σημασία και σε μία με τη μεταφορική.
Μονάδες 2
δ)Να ξαναγράψετε τις ακόλουθες προτάσεις, αντικαθιστώντας καθένα από τους υπογραμμισμένους τύπους με ένα συνώνυμό τους:
- «…που ο άνθρωπος άλλων εποχών δεν μπορούσε καν να το συλλάβει.»
- «Παρά την κατά θαυμαστό τρόπο συντόμευση ή καλύτερα αφανισμό των αποστάσεων…
- «Στη νέα μορφή της ζωής, αυτής που είναι απόρροια της βιομηχανικής ανάπτυξης…»
- «Ο άνθρωπος σήμερα, κάτω από την επίδραση του βιομηχανικού πνεύματος…»
- «Δεν αναζητεί την εντατική στενή γνωριμία…»
- «Κι όλα αυτά φθίνουν, γιατί η φιλία και η βαθύτερη γνωριμία…»
Μονάδες 3
3η Δραστηριότητα
Στη σύγχρονη εποχή, το φαινόμενο της αλλοτρίωσης είναι πλέον κυρίαρχο, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα. Σε μια ομιλία που θα εκφωνήσετε στο σχολείο σας, να αναζητήσετε τα αίτια του φαινομένου. (200-250 λέξεις)
Μονάδες 20
Λογοτεχνικό Κείμενο
Στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας
Η Μαρία Ιορδανίδου στο τελευταίο της πεζογράφημα «Η αυλή μας» (1981), το οποίο είναι σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφικό, ασχολείται με την καθημερινότητα στην πόλη. Η ηλικιωμένη πια συγγραφέας διαμένει σε πολυκατοικία και βιώνει όλα τα προβλήματα αυτού του τρόπου ζωής.
Ζούμε στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας.
Κι εγώ τώρα κάθουμαι σε πολυκατοικία. Έχω ένα εσωτερικό δυάρι στον τρίτο όροφο. Εσωτερικά τα λένε τώρα τα διαμερίσματα που δε βλέπουν στο δρόμο αλλά στην αυλή. Μα και η αυλή πια δε λέγεται αυλή αλλά ακάλυπτος χώρος.
Στις περισσότερες απ’ αυτές τις πολυκατοικίες, που χτίζονται η μια ύστερα απ’ την άλλη, σπάνια θα δεις παράθυρο. Είναι όλο μπαλκονόπορτες και βγαίνουν σ’ ένα μπαλκόνι που ζώνει την πολυκατοικία ένα γύρο και θυμίζει κατάστρωμα βαποριού. Έτσι λοιπόν, μπαλκονόπορτα και κάμαρα, και η κάθε κάμαρα μοιάζει διάδρομος. Πώς επιπλώνεται, πώς κατοικείται αυτός ο χώρος, δεν έχεις ανάγκη να το σκεφτείς εσύ. Το αποφάσισε προκαταβολικά ο αρχιτέκτονας. Σου έβαλε την πρίζα για την τηλεόραση εκεί που πρέπει να την τοποθετήσεις, σου έβαλε τις απλίκες* εκεί που θα μπει το «καθιστικό», δηλαδή ο καναπές, το χαμηλό τραπέζι και οι δυο τεράστιες πολυθρόνες της μόδας.
Δεν υπάρχει κατάλληλη γωνιά για να εγκαταστήσει η νοικοκυρά την «κόχη» της. Εκεί που θα κουρνιάσει* να πιει το καφεδάκι της, να πάρει τη γάτα στην αγκαλιά της, και να αφουγκραστεί* την ανάσα του σπιτιού της. Ίσως γι’ αυτό η σημερινή γυναίκα δεν αγαπά το σπίτι της. Ξένο πράμα. Όλα τυποποιημένα, όλα προμελετημένα.* Η απόσταση που μπορείς να απλώσεις το πόδι σου και το χέρι σου. Πόσο πρέπει να σκύψεις το κεφάλι σου όταν σηκώνεσαι όρθιος μέσα στην μπανιέρα, έτσι που να μην κουτουλήσεις στο σώμα του καλοριφέρ που κρέμεται στον τοίχο.
Κι εγώ τώρα κάθουμαι σε πολυκατοικία. Έχω ένα εσωτερικό δυάρι στον τρίτο όροφο. Εσωτερικά τα λένε τώρα τα διαμερίσματα που δε βλέπουν στο δρόμο αλλά στην αυλή. Μα και η αυλή πια δε λέγεται αυλή αλλά ακάλυπτος χώρος.
Στις περισσότερες απ’ αυτές τις πολυκατοικίες, που χτίζονται η μια ύστερα απ’ την άλλη, σπάνια θα δεις παράθυρο. Είναι όλο μπαλκονόπορτες και βγαίνουν σ’ ένα μπαλκόνι που ζώνει την πολυκατοικία ένα γύρο και θυμίζει κατάστρωμα βαποριού. Έτσι λοιπόν, μπαλκονόπορτα και κάμαρα, και η κάθε κάμαρα μοιάζει διάδρομος. Πώς επιπλώνεται, πώς κατοικείται αυτός ο χώρος, δεν έχεις ανάγκη να το σκεφτείς εσύ. Το αποφάσισε προκαταβολικά ο αρχιτέκτονας. Σου έβαλε την πρίζα για την τηλεόραση εκεί που πρέπει να την τοποθετήσεις, σου έβαλε τις απλίκες* εκεί που θα μπει το «καθιστικό», δηλαδή ο καναπές, το χαμηλό τραπέζι και οι δυο τεράστιες πολυθρόνες της μόδας.
Δεν υπάρχει κατάλληλη γωνιά για να εγκαταστήσει η νοικοκυρά την «κόχη» της. Εκεί που θα κουρνιάσει* να πιει το καφεδάκι της, να πάρει τη γάτα στην αγκαλιά της, και να αφουγκραστεί* την ανάσα του σπιτιού της. Ίσως γι’ αυτό η σημερινή γυναίκα δεν αγαπά το σπίτι της. Ξένο πράμα. Όλα τυποποιημένα, όλα προμελετημένα.* Η απόσταση που μπορείς να απλώσεις το πόδι σου και το χέρι σου. Πόσο πρέπει να σκύψεις το κεφάλι σου όταν σηκώνεσαι όρθιος μέσα στην μπανιέρα, έτσι που να μην κουτουλήσεις στο σώμα του καλοριφέρ που κρέμεται στον τοίχο.
Αλλάζουν οι καιροί, αλλάζουν και οι άνθρωποι. Μέσα στις πολυκατοικίες οι άνθρωποι γίνανε αγγλοπρεπείς.* Βλέπεις κάποιον στη σκάλα ή στο ασανσέρ και δε σε χαιρετά. Στέκεται μπροστά σου σαν κολόνα πάγου, φοβάσαι να τον χαιρετήσεις κι εσύ. Δεν ξέρεις καλά καλά συγκάτοικος είναι ή ξένος. Έχασαν οι Ρωμιοί τη ρωμιοσύνη τους.
Τα μούτρα των συγκατοίκων μου ας μην τα ξέρω. Ξέρω όμως τη φωνή τους, το βήχα τους. Ξέρω της διπλανής μου τον αναστεναγμό και το βογκητό. Βογκά τα βράδια όταν πέφτει στο κρεβάτι της, βογκά και τη νύχτα. Φαίνεται πως έχει άλατα στις κλειδώσεις της και πονεί. Κάθε πρωί στις έξι ακούω το ξυπνητήρι της. Όλα αυτά ακούονται γιατί το κρεβάτι της είναι δίπλα στο δικό μου και μας χωρίζει ένας τοίχος.
Από το λουτροκαμπινέ συνορεύω με το διαμέρισμα που η πόρτα του είναι απέναντι στην πόρτα του δικού μου διαμερίσματος.
Εκεί πάλι ακούς σπαραχτικές φωνές παιδιού. Κάθε πρωί η μητέρα του προσπαθεί να το ντύσει, εκείνο, αγουροξυπνημένο, αμύνεται, και φαίνεται πως το δέρνει.
– Κυρία μου, φωνάζω εγώ από το παράθυρο του μπάνιου, αφήστε το παιδί να ηρεμήσει. Είναι σε ηλικία που πρέπει να μάθει να ντύνεται μόνο του.[…]
Τα μούτρα των συγκατοίκων μου ας μην τα ξέρω. Ξέρω όμως τη φωνή τους, το βήχα τους. Ξέρω της διπλανής μου τον αναστεναγμό και το βογκητό. Βογκά τα βράδια όταν πέφτει στο κρεβάτι της, βογκά και τη νύχτα. Φαίνεται πως έχει άλατα στις κλειδώσεις της και πονεί. Κάθε πρωί στις έξι ακούω το ξυπνητήρι της. Όλα αυτά ακούονται γιατί το κρεβάτι της είναι δίπλα στο δικό μου και μας χωρίζει ένας τοίχος.
Από το λουτροκαμπινέ συνορεύω με το διαμέρισμα που η πόρτα του είναι απέναντι στην πόρτα του δικού μου διαμερίσματος.
Εκεί πάλι ακούς σπαραχτικές φωνές παιδιού. Κάθε πρωί η μητέρα του προσπαθεί να το ντύσει, εκείνο, αγουροξυπνημένο, αμύνεται, και φαίνεται πως το δέρνει.
– Κυρία μου, φωνάζω εγώ από το παράθυρο του μπάνιου, αφήστε το παιδί να ηρεμήσει. Είναι σε ηλικία που πρέπει να μάθει να ντύνεται μόνο του.[…]
Η ζωή μου μέσα σ’ αυτή την πολυκατοικία είχε καταντήσει αφόρητη. Ευτυχώς όμως η οικογένεια αγόρασε δικό της διαμέρισμα και μετακόμισε. Το διαμέρισμα ξανανοικιάστηκε πολύ γρήγορα. Το έπιασε ένας εργένης και ησυχάσαμε.
Μ. Ιορδανίδου, Η αυλή μας, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (διασκευή)
Λεξιλόγιο
απλίκες: φωτιστικά που στερεώνονται στον τοίχο * θα κουρνιάσει: θα κάτσει ήσυχα, θα ηρεμήσει * να αφουγκραστεί: να ακούσει * προμελετημένα: σχεδιασμένα και προαποφασισμένα * αγγλοπρεπείς: απέκτησαν ξενικές συνήθειες, έγιναν τυπικοί *
Παρατηρήσεις
1η Δραστηριότητα
«Έχασαν οι Ρωμιοί τη ρωμιοσύνη τους.»: Πώς ερμηνεύετε αυτήν την φράση της Μαρίας Ιορδανίδου; Να αναπτύξετε την αποψή σας σε μία παράγραφο 80-100 περίπου λέξεων.
Μονάδες 15
2η Δραστηριότητα
Ποια σχήματα λόγου εντοπίζετε στο κείμενο και ποιος ο ρόλος τους στο πεζογράφημα;Να επισημάνετε τουλάχιστον πέντε παραδείγματα.
Μονάδες 15
3η Δραστηριότητα
Η καθημερινότητα στην πόλη και η ζωή στο διαμέρισμα συχνά οδηγεί τον άνθρωπο σε αδιέξοδο. Πώς, κατά τη γνώμη σας, ο άνθρωπος που ζει στην πόλη θα μπορούσε να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του;Να αναπτύξετε την άποψή σε ένα κείμενο 100-150 περίπου λέξεων.
Μονάδες 15
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1η Δραστηριότητα
Αγαπητοί συμμαθητές και συμμαθήτριες,
Ο συντάκτης του κειμένου παραθέτει τις απόψεις του σχετικά με το φαινόμενο της αλλοτρίωσης. Αρχικά, αναφέρει ότι η τεχνολογική εξέλιξη χαρακτηρίζει τη σύγχρονη εποχή. Μέσα από παραδείγματα, τονίζει ότι η πρόοδος των επικοινωνιών εκμηδενίζει τις αποστάσεις και διαδίδει ταχύτατα την πληροφορία. Ωστόσο, ο άνθρωπος των πόλεων αποξενώνεται από το συνάνθρωπό του, παρά την εξέλιξη, βιώνοντας εντονότερα από ποτέ τη μοναξιά. Στη συνέχεια, ο συγγραφέας επισημαίνει τη χαλάρωση ακόμη και του οικογενειακού δεσμού, ενώ θεωρεί ότι η παθητικοποίηση του ατόμου χαρακτηρίζει το σύγχρονο τρόπο ζωής. Άλλωστε, ο άνθρωπος σήμερα επιδιώκει τη σύναψη επιφανειακών διαπροσωπικών σχέσεων και αρκείται σε αυτό. Παράλληλα, ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι οι ειλικρινείς σχέσεις μετατράπηκαν σε σχέσεις συμφέροντος και ότι η αληθινή φιλία βασίζεται στην ολοκληρωτική αφοσίωση στον άλλον. Τέλος, συμπεραίνει ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να πορευτεί στη ζωή αποκλειστικά με τον ορθολογισμό.
Ευχαριστώ
2η Δραστηριότητα
α) Η παράγραφος αναπτύσσεται με παραδείγματα τα οποία στηρίζουν την άποψη της θεματικής περιόδου ότι οι άνθρωποι σήμερα είναι κοντά ο ένας στον άλλο, παρά τις αποστάσεις που τους χωρίζουν. Τα παραδείγματα εντοπίζονται στο χωρίο: «Να μιλά προσωπικά … του τεχνικού πολιτισμού».
β) Ενεργητική Σύνταξη: Η πραγματική φιλία προϋποθέτει ή, καλύτερα απαιτεί μια ολική στροφή, ένα ολόκληρο δόσιμο του ανθρώπου προς τους άλλους.Τη χρησιμοποιεί ο συγγραφέας για να δώσει έμφαση στο υποκείμενο των ρημάτων «Η πραγματική φιλία».
Παθητική Σύνταξη: Μια ολική στροφή, ένα ολόκληρο δόσιμο του ανθρώπου προς τους άλλους προϋποτίθεται ή , καλύτερα απαιτείται από την πραγματική φιλία.
γ) Κυριολεκτική σημασία: Τα χάσματα που δημιουργήθηκαν στο έδαφος μετά το σεισμό ήταν επικίνδυνα.
Μεταφορική σημασία: Η κατανόηση αποτελεί τον καλύτερο τρόπο γεφύρωσης του χάσματος των γενεών.
δ)
- «…που ο άνθρωπος άλλων εποχών δεν μπορούσε καν να το αντιληφθεί /συνειδητοποιήσει.»
- «Παρά την κατά θαυμαστό τρόπο συντόμευση ή καλύτερα εκμηδενισμός /ανυπαρξία των αποστάσεων…»
- «Στη νέα μορφή της ζωής, αυτής που είναι αποτέλεσμα /συνέπεια της βιομηχανικής ανάπτυξης…»
- «Ο άνθρωπος σήμερα, κάτω από την επιρροή /επιβολή του βιομηχανικού πνεύματος…»
- «Δεν ψάχνει /κυνηγά την εντατική στενή γνωριμία…»
- «Κι όλα αυτά ελαττώνονται /λιγοστεύουν, γιατί η φιλία και η βαθύτερη γνωριμία…»
3η Δραστηριότητα
Προσφώνηση: Αγαπητοί συμμαθητές και συμμαθήτριες,
Πρόλογος: Με αφορμή την εκδήλωση που διοργάνωσε το σχολείο μας, θα ήθελα να διατυπώσω κάποιες σκέψεις μου όσον αφορά το θέμα της αλλοτρίωσης και να διερευνήσω τους λόγους που συνθέτουν αυτό το φαινόμενο. Όσοι ζούμε στην πόλη επηρεαζόμαστε σημαντικά από τους έντονους ρυθμούς της καθημερινότητας που δεν αφήνουν περιθώρια για σκέψη και προβληματισμό. Απομακρυνόμαστε, λοιπόν, όλο και περισσότερο όχι μόνο από τον εαυτό μας αλλά και από το συνάνθρωπό μας, γινόμαστε εσωστρεφείς και απομονωνόμαστε. Έτσι, η ποιότητα ζωής στα σύγχρονα αστικά κέντρα υποβαθμίζεται και ο άνθρωπος μοιάζει εγκλωβισμένος, χωρίς διέξοδο.
Κύριο Μέρος: Αίτια Αλλοτρίωσης
- Ο απρόσωπος τρόπος ζωής στα μεγάλα αστικά κέντρα όπου κυριαρχεί το υλιστικό πνεύμα. Ο άνθρωπος γίνεται επιφυλακτικός, διστάζει να επικοινωνήσει ουσιαστικά με το συνάνθρωπό του, καθώς ενεργεί με βάση τη χρησιμοθηρία, την αναζήτηση του κέρδους.
- Η γενικότερη κρίση θεσμών και αξιών που διέπει τη σύγχρονη εποχή καθιστά έντονο το έλλειμμα ανθρωπιάς. Δεν υπάρχει αληθινό ενδιαφέρον για το συνάνθρωπο, κυριαρχεί η παθητικοποίηση και ο ατομικισμός.
- Η απομάκρυνση από την παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα του τόπου. Ο άνθρωπος παύει να συνδέεται με τις συνήθειες του παρελθόντος που τον φέρνουν πιο κοντά με τους συνανθρώπους του.
- Η βία και η εγκληματικότητα που παρατηρείται στις μεγαλουπόλεις εντείνει την τρομοκρατία και την καχυποψία μεταξύ των πολιτών.
- Η εντατικοποίηση της εργασίας και ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος που έχει στη διάθεσή του ο εργαζόμενος. Η καταφυγή στη νόθη ψυχαγωγία (τηλεόραση, ηλεκτρονικά παιχνίδια, μέσα κοινωνικής δικτύωσης) συχνά απομονώνει τον άνθρωπο και του στερεί την επαφή του με το συνάνθρωπο.
- Τα καταναλωτικά πρότυπα που προβάλλουν τα ΜΜΕ επηρεάζουν αρνητικά την ψυχολογία του ατόμου που επιδιώκει την ταύτισή του με αυτά. Ξεχνά ποιος πραγματικά είναι, ποιες είναι οι ανάγκες του και οι προτεραιότητες που πρέπει να θέσει στη ζωή του ώστε να είναι ισορροπημένος.
- Το χαμηλό πνευματικό επίπεδο και η έλλειψη κριτικής ικανότητας. Ο άνθρωπος χάνει την αυτοκυριαρχία του, την ελευθερία βούλησης.
Επίλογος: Είναι, λοιπόν, φανερό ότι το φαινόμενο της αλλοτρίωσης είναι ιδιαίτερα σύνθετο. Ωστόσο, η συνειδητοποίηση των διαστάσεων και των μηχανισμών της, μπορεί να οδηγήσει στον περιορισμό του φαινομένου. Αποτελεί επιτακτική ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε τη στάση μας προς το συνάνθρωπο και μέσα από συλλογικές διαδικασίες να διασφαλίσουμε την κοινωνική συνοχή.
Αποφώνηση: Ευχαριστώ για την προσοχή σας
Λογοτεχνικό Κείμενο
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1η Δραστηριότητα
Ανέκαθεν, οι Έλληνες ήταν ένας λαός που φημιζόταν για αρετές όπως η ευγένεια, η φιλοξενία, η αλληλεγγύη, η φιλία. Με αυτές ακριβώς τις αρετές μεγάλωσε και η συγγραφέας η οποία τώρα, σε μεγάλη πια ηλικία, βιώνει την αποξένωση στην πόλη, γεγονός που την προβληματίζει. Γι` αυτήν οι Έλληνες έχασαν την αυθεντικότητά τους και φαίνεται να έχουν υιοθετήσει ξενικές συνήθειες. Είναι πια εσωστρεφείς και τυπικοί στις σχέσεις τους και έχουν χάσει την κοινωνικότητα που τους χαρακτήριζε. Η συγγραφέας, λοιπόν, μέσα από αυτή τη φράση φαίνεται να διαπιστώνει μια νέα πραγματικότητα για τα ελληνικά δεδομένα.
2η Δραστηριότητα
Σχήματα λόγου: Παρομοιώσεις: «θυμίζει κατάστρωμα βαποριού», «μοιάζει διάδρομος», «Στέκεται μπροστά του σαν κολόνα πάγου» Μεταφορά: «Εκεί που θα κουρνιάσει..» Ειρωνεία: «Εσωτερικά τα λένε…δρόμο», «… μπαλκόνι που ζώνει… βαποριού», «η κάθε κάμαρα… διάδρομος», «Πως επιπλώνεται… της μόδας», «Η απόσταση… στον τοίχο».
3η Δραστηριότητα
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής στα μεγάλα αστικά κέντρα αποδεικνύεται τις περισσότερες φορές δύσκολος και καταπιεστικός για τον άνθρωπο, ο οποίος αναζητεί τρόπο διαφυγής. Αρχικά, η συνειδητοποίηση του προβλήματος είναι ιδιαίτερα σημαντική∙ Ο άνθρωπος δηλαδή χρειάζεται να αντιληφθεί ότι η έντονη καθημερινότητα επιδρά αρνητικά στην ψυχολογία του. Η επαφή του με οικεία πρόσωπα και η ουσιαστική επικοινωνία του μαζί τους οπωσδήποτε αποτελεί βασικό τρόπο βελτίωσης των συνθηκών της καθημερινότητάς του. Παράλληλα, η επαφή με τη φύση και η ψυχαγωγία μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο στον περιορισμό των αρνητικών συναισθημάτων μοναξιάς που βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος. Τέλος, η υιοθέτηση υγιών προτύπων που είναι απαλλαγμένα από το πνεύμα του καταναλωτισμού φέρνει τον άνθρωπο πιο κοντά στις αξίες και τα ιδανικά που τόσο έχει υποβαθμίσει.
