Η ορθογραφία της προστακτικής
Η πιο συχνή προστακτική (η συνοπτική προστακτική ή προστακτική αορίστου) σχηματίζεται από το θέμα του αορίστου με την προσθήκη συγκεκριμένων καταλήξεων:
● Στην ενεργητική φωνή βάζουμε «-ε» και «-τε»: γράψε, γράψτε / μίλησε, μιλήστε.
● Στην ενεργητική φωνή βάζουμε «-ε» και «-τε»: γράψε, γράψτε / μίλησε, μιλήστε.
● Στην παθητική φωνή βάζουμε «-ου» και «-είτε»: γράψου, γραφτείτε / κοιμήσου, κοι-
● μηθείτε.
● μηθείτε.
Συχνά πριν τις καταλήξεις υπάρχει ένα [ι]
που προκαλεί πολλά ορθογραφικά λάθη.
που προκαλεί πολλά ορθογραφικά λάθη.
Ας δούμε πώς μπορούμε να τα αποφύγουμε...
Α Ενεργητική φωνή
Στην πρώτη συζυγία (ρήματα σε -ω) τα πράγματα είναι εύκολα. Το [ι] του ενεστώτα δια-
τηρείται στον αόριστο, άρα και στη συνοπτική προστακτική:
Στη δεύτερη συζυγία (ρήματα σε -ώ) ο αόριστος σχηματίζεται κατά κανόνα σε «-ησα». Αυτό το ήτα περνάει και στη συνοπτική προστακτική:
Στην παθητική φωνή το [ι] εμφανίζεται μόνο στον πληθυντικό και είναι πάντοτε «ει»:
Στην πρώτη συζυγία (ρήματα σε -ω) τα πράγματα είναι εύκολα. Το [ι] του ενεστώτα δια-
τηρείται στον αόριστο, άρα και στη συνοπτική προστακτική:
αρχίζω > άρχισα > άρχισε, αρχίστε αφήνω > άφησα > άφησε, αφήστε λύνω > έλυσα > λύσε, λύστε δακρύζω > δάκρυσα > δάκρυσε, δακρύστε κλείνω > έκλεισα > κλείσε, κλείστε αθροίζω > άθροισα > άθροισε, αθροίστε |
Στη δεύτερη συζυγία (ρήματα σε -ώ) ο αόριστος σχηματίζεται κατά κανόνα σε «-ησα». Αυτό το ήτα περνάει και στη συνοπτική προστακτική:
βοηθώ > βοήθησα > βοήθησε, βοηθήστε οδηγώ > οδήγησα > οδήγησε, οδηγήστε κρατώ > κράτησα > κράτησε, κρατήστε χρησιμοποιώ > χρησιμοποίησα > χρησιμοποίησε, χρησιμοποιήστε |
αλλά: μεθώ > μέθυσα > μέθυσε, μεθύστε |
και: βουτώ > βούτηξα > βούτηξε, βουτήξτε τραβώ > τράβηξα > τράβηξε, τραβήξτε |
Β Παθητική φωνή
Στην παθητική φωνή το [ι] εμφανίζεται μόνο στον πληθυντικό και είναι πάντοτε «ει»:
αφήνομαι > αφέθηκα > αφέσου, αφεθείτε λύνομαι > λύθηκα > λύσου, λυθείτε κρατιέμαι > κρατήθηκα > κρατήσου, κρατηθείτε κινούμαι > κινήθηκα > κινήσου, κινηθείτε |
Δείτε περισσότερα για τη λανθασμένη χρήση της προστακτικής εδώ.
Κάντε online ασκήσεις για την ορθογραφία της προστακτικής στα νέα ελληνικά εδώ.
Για το e-didaskalia.blogspot.gr
Κάντε online ασκήσεις για την ορθογραφία της προστακτικής στα νέα ελληνικά εδώ.
Για το e-didaskalia.blogspot.gr
Αποστόλης Ζυμβραγάκης
Φιλόλογος
Περισσότερα γλωσσικά λάθη εδώ.