Η λανθασμένη χρήση της αύξησης στην προστακτική
Η προστακτική δεν παίρνει αύξηση! Αύξηση παίρνει μόνο η οριστική και μόνο οι παρελθοντικοί χρόνοι, τόσο στα αρχαία όσο και στα νέα ελληνικά!
![]()
![]()
Η προστακτική δεν παίρνει αύξηση! Αύξηση παίρνει μόνο η οριστική και μόνο οι παρελθοντικοί χρόνοι, τόσο στα αρχαία όσο και στα νέα ελληνικά!
ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΕΣ | ΣΩΣΤΕΣ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΕΣ |
παρήγγειλέ μου | παράγγειλέ μου |
επανέλαβέ το | επανάλαβέ το |
ανέβαλέ το | ανάβαλέ το |
ήλεγξέ το | έλεγξέ το |
υπέγραψέ το | υπόγραψέ το |
μετέφρασέ το επέλεξέ το υπέβαλέ το αντέκρουσέ το μετέτρεψέ το διέγραψέ το μετέτρεψέ το κατέθεσέ τα εγκατέλειψέ το απέδειξέ το παρήγγειλέ το υπέθεσέ το περιέγραψέ το διέγραψέ το | μετάφρασέ το επίλεξέ το υπόβαλέ το αντίκρουσέ το μετάτρεψέ το διάγραψέ το μετάτρεψέ το κατάθεσέ τα εγακατάλειψέ το απόδειξέ το παράγγειλέ το υπόθεσέ το περίγραψέ το διάγραψέ το |
Ένας εύκολος τρόπος για να αποφύγουμε το λάθος, είναι να σκεφτούμε πώς σχηματίζεται η υποτακτική, π.χ.
διαγράφω, να διαγράφεις > διάγραφε, να διαγράψεις > διάγραψε
αναβάλλω, να αναβάλλεις > ανάβαλλε, να αναβάλεις > ανάβαλε
Εξαιρέσεις
Η γλώσσα δεν κατασκευάζεται ούτε καθορίζεται πάντα από γραμματικούς κανόνες, αλλά από το λαό που τη χρησιμοποιεί.
έτσι: ανεβαίνω, ανέβα, κατεβαίνω, κατέβα
σύμφωνα με τον κανόνα θά ‘πρεπε να λέμε: αναβαίνω, ανάβα, καταβαίνω, κατάβα, κάτι που ούτε ανεκτό γίνεται ούτε υπάρχει στη γλώσσα μας.
Η ορθογραφία της προστακτικής
αο-
ρίστου με την προσθήκη συγκεκριμένων καταλήξεων:
● Στην ενεργητική φωνή βάζουμε «-ε» και «-τε»: γράψε, γράψτε / μίλησε, μιλήστε.
● Στην παθητική φωνή βάζουμε «-ου» και «-είτε»: γράψου, γραφτείτε / κοιμήσου, κοι-
● μηθείτε.
ρίστου με την προσθήκη συγκεκριμένων καταλήξεων:
● μηθείτε.
Συχνά πριν τις καταλήξεις υπάρχει ένα [ι]
που προκαλεί πολλά ορθογραφικά λάθη.
που προκαλεί πολλά ορθογραφικά λάθη.
Ας δούμε πώς μπορούμε να τα αποφύγουμε...
Α Ενεργητική φωνή
Στην πρώτη συζυγία (ρήματα σε -ω) τα πράγματα είναι εύκολα. Το [ι] του ενεστώτα δια-
τηρείται στον αόριστο, άρα και στη συνοπτική προστακτική:
Στη δεύτερη συζυγία (ρήματα σε -ώ) ο αόριστος σχηματίζεται κατά κανόνα σε «-ησα». Αυτό το ήτα περνάει και στη συνοπτική προστακτική:
Στην παθητική φωνή το [ι] εμφανίζεται μόνο στον πληθυντικό και είναι πάντοτε «ει»:
Στην πρώτη συζυγία (ρήματα σε -ω) τα πράγματα είναι εύκολα. Το [ι] του ενεστώτα δια-
τηρείται στον αόριστο, άρα και στη συνοπτική προστακτική:
αρχίζω > άρχισα > άρχισε, αρχίστε αφήνω > άφησα > άφησε, αφήστε λύνω > έλυσα > λύσε, λύστε δακρύζω > δάκρυσα > δάκρυσε, δακρύστε κλείνω > έκλεισα > κλείσε, κλείστε αθροίζω > άθροισα > άθροισε, αθροίστε |
Στη δεύτερη συζυγία (ρήματα σε -ώ) ο αόριστος σχηματίζεται κατά κανόνα σε «-ησα». Αυτό το ήτα περνάει και στη συνοπτική προστακτική:
βοηθώ > βοήθησα > βοήθησε, βοηθήστε οδηγώ > οδήγησα > οδήγησε, οδηγήστε κρατώ > κράτησα > κράτησε, κρατήστε χρησιμοποιώ > χρησιμοποίησα > χρησιμοποίησε, χρησιμοποιήστε |
αλλά: μεθώ > μέθυσα > μέθυσε, μεθύστε |
και: βουτώ > βούτηξα > βούτηξε, βουτήξτε τραβώ > τράβηξα > τράβηξε, τραβήξτε |
Β Παθητική φωνή
Στην παθητική φωνή το [ι] εμφανίζεται μόνο στον πληθυντικό και είναι πάντοτε «ει»:
αφήνομαι > αφέθηκα > αφέσου, αφεθείτε λύνομαι > λύθηκα > λύσου, λυθείτε κρατιέμαι > κρατήθηκα > κρατήσου, κρατηθείτε κινούμαι > κινήθηκα > κινήσου, κινηθείτε |
Για το e-didaskalia.blogspot.gr
Αποστόλης Ζυμβραγάκης
Φιλόλογος
Περισσότερα γλωσσικά λάθη εδώ.