Περνώ και παίρνω

 

παίρνω< μεσαιωνική ελληνικήεπαίρνω < ἐπαίρω <αίρω< αρχ. αἴρω < ἀείρω, ιων. "σηκώνω"< αἰώρα

Σημασία

1. κινώ τα χέρια μου, ώστε να κρατάω ένα αντικείμενο που δεν κρατούσα, αρπάζω ή πιάνω κάτι

   είναι καλό παιδί, παίρνειτο σκουπίδι από το πάτωμα και το πετά στο καλάθι απορριμάτων

2. αποκτώ κάτι από κάποιον, το κατέχω

   γιατί παίρνειςπάντα λαχανικά από το σουπερμάρκετ και όχι από τη λαϊκή;

   παίρνωτρεις βδομάδες άδεια το χρόνο ενώ ο φίλος μου ένα μήνα

3. λαμβάνω, γίνομαι παραλήπτης κάποιου πράγματος

   παίρνειγράμμα από το στρατευμένο της αδερφό κάθε 2-3 μέρες

4. φέρνω, έχω κοντά μου όταν πάω κάπου

   είναι λίγο ιδιόρρυθμος τύπος... πχ. παίρνειτο σκύλο μαζί του και στο γραφείο

5. προσλαμβάνω κάποιον για εργασία

   ποιος θα με πάρειγια τη θέση χωρίς να έχω επαγγελματική εμπειρία;

6. (για φάρμακο) καταπίνω, καταναλώνω

   ο πατέρας μου παίρνει 5-6 χάπια κάθε μέρα, δεν ξέρω πως τα καταφέρει έτσι

7. αντιλαμβάνομαι ή αντιμετωπίζω κάτι με ορισμένο τρόπο

   παίρνειστα σοβαρά τις σπουδές της

   μην το πάρειςπροσωπικά, αλλά...

8. υλοποιώ, πραγματοποιώ

   η κυβέρνηση θα πάρειπιο τολμηρά μέτρα για τη μείωση της εγκληματικότητας

Εκφράσεις

1. παίρνω θέση: αποφασίζω για κάποιο θέμα, σχηματίζω γνώμη

   τα άλλα μέλη της ομάδας ψήφισαν κιόλας, και ακόμη να πάρει θέσηο Α.

2. παίρνω την πρωτοβουλία: κάνω το πρώτο βήμα, κάνω μια κίνηση χωρίς να περιμένω έγκριση από κάποιον

   τα παιδιά της δ'τάξης πήραν την πρωτοβουλίανα στείλουν επιστολή στο δήμαρχο

3. με παίρνει ο ύπνος: αποκοιμάμαι

   παρόλο που πέρασε μια πολύ κουραστική μέρα, εκείνο το βράδυ δεν τον πήρε ο ύπνος

4. παίρνω στο τηλέφωνο: κάνω κλήση, τηλεφωνώ

   κάθε μέρα τον παίρνει στο τηλέφωνο -- στις 8 το πρωί -- απλώς για να ακούει τη φωνή του

5. παίρνω μπρος: (για μηχανή ή συσκευή) ανοίγω, ξεκινώ

   κάτι χάλασε στο μηχανισμό και το αυτοκίνητο δεν παίρνει μπρος.

6. τα παίρνω πίσω: αναιρώ κάτι που είπα, το ακυρώνω

   τα παίρνει πίσωη αντιπολίτευση, δεν θα υποστηρίξει το νομοσχέδιο

7. παίρνω φόρα:
   • απομακρύνομαι από κάτι για να μπορέσω να επιταχύνω προς αυτό

     Για να πηδήξω ψηλά, πρέπει να πάρω φόρα.

   • (μεταφορικά)αποκτώ έντονη παρόρμηση επειδή πέτυχα διάφορους στόχους μου

     Ο μαθητής πήρε φόρα, τελευταία όλα τα γραπτά του είναι άριστα.

8. να πάρει ! (η ευχή / ο διάολος): χρησιμοποιείται για να δείξει θυμό, αγανάκτηση ή απογοήτευση για κάτι που δεν έγινε όπως θα θέλαμε
9. τα παίρνω (στο κρανίο): εκνευρίζομαι, θυμώνω

   Να μην ακούω τέτοια γιατί θα τα πάρω!

10. παίρνω είδηση / χαμπάρι: αντιλαμβάνομαι το ότι συνέβη κάτι

    Να βρεις μια καλή κρυψώνα για να μην σε πάρει χαμπάρι.

11. παίρνω σβάρνα: προκαλώ ζημιές ή καταστροφές με το πέρασμά μου
12. παίρνω τοις μετρητοίς:παίρνω στα σοβαρά, υπολογίζω, μετράω

περνώ< αρχαία ελληνικήπεράω-περῶ (μέλλ.περάσω) < πέρας  < ινδοευρωπαϊκή (ρίζα) *per- (διαπερνώ, διασχίζω)

Σημασία

1. καθώς κινούμαι, διασχίζω έναν τόπο ή βρίσκομαι σε αυτόν ή κοντά σε αυτόν

   (αμετάβατο)πηγαίνοντας από την Αθήνα στην Κόρινθο περνάμεαπό την Κακιά Σκάλα

   (μεταβατικό)αυτή τη στιγμή περνάμετην Κακιά Σκάλα

2. (μεταφορικά)μεταβαίνω από μια κατάσταση σε άλλη

   περνούσεκάθε τόσο από την απελπισία στην αισιοδοξία χωρίς φανερό λόγο

3. (μεταβατικό)οδηγώ κάτι ώστε διασχίσει ένα στενό πέρασμα ή από μηχάνημα

   περνάωτην κλωστή στη βελόνα

   περνάμετο κρέας από τη μηχανή του κιμά

4. προχωρώ σε επόμενο (ανώτερο) στάδιο,

   η ομάδα μας πέρασεστους ημιτελικούς

   • προβιβάζομαι (στο σχολείο)

     (αμετάβατο)πέρασαστην επόμενη τάξη

     (μεταβατικό)πέρασατα μαθηματικά, αλλά έμεινα στη φυσική

   • (μεταβατικό)προβιβάζω κάποιον

     δεν έγραψε καλά, αλλά ο καθηγητής τον πέρασε

5. (αμετάβατο)για να δηλωθεί το προχώρημα του χρόνου, της ώρας

   καθώς τα χρόνια περνούν, η τεχνολογία ολοένα εξελίσσεται

6. (αμετάβατο)για να δηλωθεί η λήξη μιας χρονικής περιόδου

   πέρασεη ώρα, πρέπει να φύγουμε

7. (με υποκείμενο ένα πρόσωπο) για να δηλωθεί ο τρόπος με τον οποίο προχώρησε μια χρονική περίοδος

   (αμετάβατο)περάσαμεόμορφα στις διακοπές

   (μεταβατικό)περάσαμεδύσκολες στιγμές, αλλά ξεπεράσαμε τις δυσκολίες

8. μεταβιβάζω, δίνω κάτι (που μου έδωσαν) σε κάποιον
   • (αμετάβατο)μεταβιβάζομαι

     αυτή η παράδοση περνάειαπό γενιά σε γενιά

9. εγκρίνομαι (ιδίως μετά από ψηφοφορία)

   η πρόταση δεν πέρασεστο διοικητικό συμβούλιο

   • γίνομαι αποδεκτός

     αυτά τα κόλπα δεν περνάνεεδώ

10. (μεταβατικό)θεωρώ (λανθασμένα) ότι κάποιος ή κάτι έχει μια ιδιότητα

    συγγνώμη, σας πέρασαγια κάποιον γνωστό μου

11. εκτελώ σε ένα αντικείμενο μια ορισμένη εργασία (ιδίως όταν αυτό επαναλαμβάνεται)
    • απλώνω κάτι σε μια επιφάνεια (αλείφω ή βάφω)

      πέρασα το πρώτο χέρι και πάω για το δεύτερο (για βάψιμο μιας επιφάνειας)

Εκφράσεις

• περνάω την ώρα μου (απασχολούμενος με κάτι)
• περνάω απαρατήρητος