Τοαίσθημα ανεπάρκειας, αδυναμίας και αυτό-αμφισβήτησηςείναι μερικά μόνο από τα γνωστά χαρακτηριστικά ενός φαινομένου που οι ψυχολόγοι συνηθίζουν να ονομάζουν ως το«Σύνδρομο του Απατεώνα».
Η βασικότερη ένδειξη του εν λόγω συνδρόμου είναι η ανισορροπία μεταξύ της αντικειμενικής και της υποκειμενικής απόδοσης. Οι «απατεώνες» διαθέτουν αποδεικτικά στοιχεία ότι είναι επιτυχημένοι στη δουλειά ή τις σπουδές τους, όμως μέσα τους αισθάνονται αποτυχημένοι και ανεπαρκείς. Πιστεύουν δε ότι από στιγμή σε στιγμή οι μάσκες θα πέσουν και η απάτη – η πλάνη θα αποκαλυφθεί.
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό του συνδρόμου είναι επίσης ότι οι «απατεώνες» επιζητούν την αναγνώριση και την επιβράβευση, όμως αισθάνονται άβολα όταν γίνονται αποδέκτες θετικών σχολίων. Τα κομπλιμέντα πυροδοτούν το στρες, επειδή τα άτομα αυτά αισθάνονται ότι δεν το αξίζουν.
Τα στατιστικά δείχνουν ότι το σύνδρομο δεν είναι σπάνιο. Μάλιστα, οι πιο επιτυχημένοι άνθρωποι είναι και αυτοί που το εκδηλώνουν συχνότερα. Το σύνδρομο μπορεί να πηγάζει από την υπερπροστατευτική συμπεριφορά των γονέων κατά την παιδική ηλικία, ή την έλλειψη υποστήριξης από τους γονείς και τους φίλους.
Η Δρ. Βάλερι Γιανγκ μελετά εδώ και χρόνια το «Σύνδρομο του Απατεώνα». Έχει αναπτύξει ένα κουίζ δέκα ερωτήσεων που φανερώνει αν τα επίπεδα της αυτοεκτίμησης και της αυτοπεποίθησής σας είναι πολύ χαμηλά.
Απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις με ένα ΝΑΙ ή ένα ΟΧΙ.
1. Ανησυχείτε μήπως οι άλλοι ανακαλύψουν ότι δεν είστε τόσο έξυπνοι και ικανοί όσο πιστεύουν;
2. Αποφεύγετε το ρίσκο και τις προκλήσεις επειδή αμφιβάλλετε για το αποτέλεσμα;
3. Υπονομεύετε τις επιτυχίες σας, δηλώνοντας ότι «δεν είναι τίποτα σπουδαίο»;
4. Αντιμετωπίζετε τα λάθη ως κάτι πολύ σημαντικό;
5. Αισθάνεστε ότι ποτέ δεν έχετε προετοιμαστεί αρκετά και ότι δεν κάνετε τίποτα τέλεια;
6. Καταπιέζεστε από την κριτική, ακόμη κι αν αυτή είναι εποικοδομητική;
7. Όταν πετυχαίνετε το στόχο σας, νιώθετε ότι έχετε ξεγελάσει τους άλλους;
8. Πιστεύετε ότι οι άλλοι γύρω σας (συνάδελφοι, συμφοιτητές κ.λπ.) είναι πιο έξυπνοι και πιο ικανοί από εσάς;
9. Ζείτε με το φόβο ότι κάποια στιγμή θα αποκαλυφθούν τα λάθη σας;
10. Αποδίδετε τις επιτυχίες σας στην τύχη;
Εάν απαντήσατε θετικά σε περισσότερες από τις μισές ερωτήσεις, καλό θα είναι να αναζητήσετε τη συμβουλή ενός ειδικού.
Περισσότερα ψυχολογικά τεστ εδώ.