Ετυμολογικά το φιλότιμο προέρχεται απότο αρχαίο ελληνικό φιλότιμον που έχει σαν ρίζα τη σύνθεση των λέξεων φιλέω + τιμή
- φιλότιμο < αρχαία ελληνικήφιλότιμον, ουδέτερο του φιλότιμος < φιλέω + τιμή
Παρόλα αυτά το φιλότιμο εμπερικλείεει πάρα πολλές έννοιες μέσα του. Είναι ηαξιοπρέπεια, τιμή, περηφάνια, καλώς εννοούμενος εγωισμός, το χαρακτηριστικό εκείνου που είναι συχνά υπέρ το δέον συνεπής προς τις υποχρεώσεις του, που πρόθυμα εκτελεί τα καθήκοντά του, με ευσυνειδησία, εκείνου που δεν θέλει να δίνει δικαιώματα να θιγεί η τιμή και η υπόληψή του (αυτός που αγαπά δηλαδή είναι φίλος με την τιμή, με τις αξίες του, με την τιμιότητα του άρα προσπαθεί να είναι συνεπής με την τιμή του με ότι τιμά).
Φιλότιμο είναι η αίσθηση του να θέλεις να προσφέρεις αρκετά για την οικογένειά σου και την κοινωνία. Εκφράζεται με πράξεις γενναιοδωρίας και αυτοθυσίας, χωρίς να αναμένεται τίποτα για αντάλλαγμα. Με άλλα λόγια φιλότιμο είναι η ικανοποίηση του να δίνεις, χωρίς να παίρνεις.
Το φιλότιμοθεωρείται ότι είναιη υψηλότερηαπόόλες τιςελληνικές αρετέςπουκαθορίζεικαιρυθμίζειτο πώςκάποιοςθα πρέπει νασυμπεριφέρονται μετην οικογένειάτουςκαι τις κοινωνικέςομάδες.Φιλότιμοσε έναν Έλληναείναιουσιαστικάένας τρόποςζωής.
Τα παιδιάλέγεται ότι έχουνφιλότιμοότανεμφανιστείάνευ όρωναγάπηκαισεβασμός προςτους γονείς,τους παππούδεςκαι τους φίλουςτους.Πρόκειται για την εκτίμηση και το θαυμασμόγια τηνκληρονομιάκαι τους προγόνους. Εδώ τοφιλότιμοέχει την έννοια της τιμής και της υπερηφάνειας.
Ιστορικά οι Έλληνες έχουν δείξει πάμπολλες φορές το φιλότιμό τους. Στη σύγχρονη ιστορία, κατά τη διάρκεια τουΔευτέρου ΠαγκοσμίουΠολέμου,οι ισχυροί δεσμοί που διαμορφώθηκανμεταξύ Ελλήνων και ξένων εξακολουθούν να υπάρχουνσε περιοχές όπωςτονησί τηςΚρήτης, όπουοι ντόπιοιδιακινδύνευαν τη ζωή τουςγια νακρύψουνσε καταφύγιαΑυστραλους και Βρετανούςστρατιώτεςαπότις κατοχικέςδυνάμεις των Ναζί.Οιντόπιοιθεώρησανκαθήκον νατους βοηθήσουν. Τοφιλότιμοτους, τουςπροέτρεψεγια αυτήν την ηρωική πράξη, χωρίς να υπολογίζουν πωςανσυλλαμβάνοντας,θακινδύνευαν με εκτελεστικό απόσπασμα. Εδώ φιλότιμο είναι η αυτοθυσία για τον άλλον.
Όλα τα παραπάνωαποτελούν παραδείγματατουπόσο περίπλοκηκαιισχυρή είναι αυτή ηλέξηείναιπραγματικάκαιπόσα διαφορετικά συναισθήματαπουμπορεί ναπροκαλέσει. Δεν είναι τυχαίο ότι καμιά ξένη γλώσσα δεν μπορεί να υιοθετήσει τον όρο φιλότιμο. Όπως εξήγησε και ο αρχαίος φιλόσοφος Θαλής ο Μιλήσιος: "Το φιλότιμο για τον Έλληνας είναι σαν την αναπνοή. Ένας Έλληνας δεν είναι Έλληνας χωρίς αυτό. Αυτός θα μπορούσε κάλλιστα να μην είναι ζωντανός".
Για το e-didaskalia.blogspot.gr
Αποστόλης Ζυμβραγάκης
Φιλόλογος
Βρείτε περισσότερες σημασίες λέξεων εδώ.