Ο Τζέιμς Μποντ προβάλλει στα μάτια των περισσοτέρων από εμάς ως ο ιδεότυπος του μυστικού πράκτορα. Ωστόσο, ο βίος και η πολιτεία των μεγαλύτερων κατασκόπων στη σύγχρονη ιστορία δείχνει ότι στο ευγενές άθλημα της συλλογής πληροφοριών έχουν διακριθεί άνθρωποι πέραν πάσης υποψίας
Μάτα Χάρι (1876-1917)
Γεννημένη στο Leeuwarden της Ολλανδίας το 1876, η Μάτα Χάρι είναι μια από τις πρώτες γυναίκες διπλές κατασκόπους. Έδρασε για λογαριασμό της Γερμανίας και της Γαλλίας κατά το Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.Σε ηλικία 19 χρόνων παντρεύτηκε έναν αξιωματικό του στρατού και τον ακολούθησε στην τότε Ολλανδική αποικία της Ιάβας. Μετά την αποτυχία του γάμου της και το θάνατο του ενός από τα δύο παιδιά της επέστρεψε στην Ευρώπη και το Παρίσι δουλεύοντας για πολλά χρόνια ως στριπτιζέζ και συνοδός υψηλόβαθμων στρατιωτικών.
Το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, βρήκε τη Μαργκαρέτα Ζέλε, όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, να πλησιάζει τα σαράντα και τα οικονομικά της σε κακή κατάσταση. Έτσι, όταν την προσέγγισε η γερμανική μυστική υπηρεσία δεν χρειάστηκε πολύ για να αποφασίσει να συνεργαστεί μαζί της παρέχοντας πληροφορίες.
Η εργατικότητα της, το απαράμιλλο κάλλος και ο κοσμοπολίτικος αέρας της άρχισαν σύντομα να αποδίδουν καρπούς. Ακόμα περισσότερους καρπούς φυσικά απέδωσε η συνεργασίας της με τις γαλλικές μυστικές υπηρεσίες.
Τον Ιανουάριο του 1915,μετά από μερικούς μήνες διπλής δράσης, συνελήφθη και δικάστηκε για προδοσία. Εννέα μήνες αργότερα εκτελέστηκε από γαλλικό απόσπασμα.
Τζούλιους και Εθελ Ρόζενμπεργκ (1915, 1918 – 1953)
Ο Τζούλιους και η Εθελ Ρόζενμπεργκ ήταν ένα ζευγάρι Αμερικάνων κομμουνιστών που εκτελέστηκαν το 1953 για κατασκοπεία κατά των ΗΠΑ. Κατά τη διάρκεια της δράσης τους, που διήρκεσε από το 1942 μέχρι περίπου το 1950, παρείχαν στην KGB χιλιάδες έγγραφα που αφορούσαν κατασκευαστικές λεπτομέρειες του μαχητικού αεροσκάφους P-80 της Lockheed. Οι απόρρητες αναφορές για τις εταιρείας Emerson Radio και ειδικότερα τα σχέδια μιας ασφάλειας χρησιμοποιήθηκαν πολύ αργότερα για την κατάρριψη ενός αμερικάνικου U2.
Η σύλληψη και η επακόλουθη καταδίκη τους ήταν παράλληλα η αρχή της περιόδου του Μακαρθισμού!
Όλντριτς Έιμς (1941)
Ο Όλντριτς Έιμς ήταν ένας πρώην υπάλληλος της CIA στον τομέα της αντικατασκοπίας. Μέχρι που το 1985 αποφάσισε να αλλάξει στρατόπεδο μπαίνοντας στην πρεσβεία της Σοβιετικής Ένωσης. Οι λόγοι της προδοσίας του Ειμς δεν ήταν ιδεολογικοί αλλά καθαρά οικονομικοί. Προσφέροντας πληροφορίες αντί αμοιβής είχε σκοπό να αντιμετωπίσει προσωπικά χρέη.
Την ίδια χρονιά οι αξιωματούχοι της CIA παρατήρησαν ότι έχαναν κατασκόπους με πολύ γρηγορότερους ρυθμούς από το συνηθισμένο αλλά για άγνωστους λόγους δεν υποπτεύθηκαν πιθανή διείσδυση της KGB. Όταν το FBI ανέλαβε τη διερεύνηση της υπόθεσης αποκάλυψε τη δράση του Ειμς και φοβούμενο ότι θα αυτομολήσει στο ανατολικό μπλοκ τον συνέλαβε στο αεροδρόμιο της Ουάσιγκτον μαζί με τη γυναίκα του. Αργότερα εκτελέστηκε στην ομοσπονδιακή φυλακή του Άλενγουντ της Πενσιλβάνια.
Τζιάκομο Καζανόβα 1725-1798
Περισσότερο γνωστός για τις ερωτικές του επιδόσεις και το βιβλίο «Η ιστορία της ζωής μου», που είναι η καλύτερη περιγραφή της ζωής στο 18ο αιώνα που διασώζεται, ο Καζανόβα ήταν κατάσκοπος για τις αρχές της πόλης και τους Ενετούς Ανακριτές.Εξαιτίας της οικονομικής υποστήριξης που είχε η μητέρα του από διάφορους πατρώνους της τέχνης, είχε τη δυνατότητα να σπουδάσει και γίνει μεταξύ άλλων δικηγόρος. Οι ερωτικές του σχέσεις με διάφορες ισχυρές γυναίκες της εποχής του έδωσαν δύναμη.
Ωστόσο το πάθος του για τη χαρτοπαιξία αλλά η αυτοκαταστροφική του φύση τον εμπόδισαν από το να δημιουργήσει μια περιουσία. Σε μια περίπτωση λέγεται ότι έχασε το ισοδύναμο του ενός εκατομμυρίου ευρώ σε μια νύχτα.
Το 1872 και μετά από δύο χρόνια δράσης εξορίστηκε από την πόλη για τη διασπορά φημών εναντίων ενός ισχυρού πατρικίου της Βενετίας.
Κλάους Φουχς (1911-1988)
Ο Κλάους Φουχς γεννήθηκε στο Ρούσελχαϊμ της Γερμανίας στις 19 Δεκεμβρίου 1911. Τη δεκαετία του 1930 και όντας μέλος του γερμανικού κομμουνιστικού κόμματος διέφυγε στη Βρετανία όπου και σπούδασε μαθηματικά και φυσική. Για ένα μικρό διάστημα εργάστηκε στο βρετανικό πρόγραμμα για την κατασκευή ατομικής βόμβας παρέχοντας πληροφορίες σε σοβιετικούς κατασκόπους.Το 1943 μετέβη στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου και εργάστηκε στο Πρόγραμμα Μανχάταν συμβάλλοντας σε πολλούς θεωρητικούς υπολογισμούς για τη ατομική διάσπαση και αργότερα στη σχεδίαση της πρώτης βόμβας υδρογόνου.
Ιστορικά έχει αποδειχτεί ο οι πληροφορίες που παρείχε στους σοβιετικούς χρησιμοποιήθηκαν περισσότερο για τον έλεγχο των επιστημόνων παρά για την επίλυση προβλημάτων του δικού τους ατομικού προγράμματος. Ωστόσο κάποια στοιχεία σχετικά με τον εμπλουτισμό ουρανίου επέτρεψαν στους σοβιετικούς να ξέρουν ότι οι ΗΠΑ δεν ήταν έτοιμες για πυρηνικό πόλεμο μέχρι τις αρχές τις δεκαετίας του πενήντα.
Το 1946 καταδικάστηκε σε 14 χρόνια φυλάκισης, εκτείοντας τα 9 προτού επιστρέψει στην Ανατολική Γερμανία.
Το 1946 καταδικάστηκε σε 14 χρόνια φυλάκισης, εκτείοντας τα 9 προτού επιστρέψει στην Ανατολική Γερμανία.
Ρίτσαρντ Σόργκε (1895-1944)
Ο Ρίτσαρντ Σόργκε θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους κατασκόπους των Σοβιετικών στην Ιαπωνία πριν και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Γεννημένος στο Μπακού του Αζερμπαιτζάν και ανηψιός ενός από τους στενούς συνεργάτες του Καρλ Μαρξ υιοθέτησε την κομουνιστική ιδεολογία κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης του από τραυματισμό στον Α’ παγκόσμιο Πόλεμο.Το Μάιο του 1933 η Σοβιετική Ένωση τον έστειλε στο Τόκιο για να οργανώσει ένα δίκτυο κατασκόπων κάτι που έκανε με ιδιαίτερη επιτυχία. Στις 14 Σεπτεμβρίου πληροφόρησε τον Κόκκινο Στρατό ότι οι Ιάπωνες δεν είχαν σκοπό να επιτεθούν παρά μόνο αν οι γερμανοί καταλάβουν τη Μόσχα ή ξεσπάσει εμφύλιος στη Σιβηρία. Αυτό επέτρεψε στους Σοβιετικούς να μετακινήσουν μεγάλες μονάδες στρατού και να αναστρέψουν την κατάσταση στη μάχη του Στάλινγκραντ. Μια άλλη επιτυχία ήταν η ακριβής προειδοποίηση των Συμμάχων για την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ.
Η δουλειά του Σόργκε θεωρείται ότι εμπόδισε την επικράτηση των Ναζί στο Β’ΠΠ, διατήρησε το Στάλιν στην ηγεσία του Κομουνιστικού Κόμματος και της Σοβιετικής ένωσης και διαμόρφωσε τη πρόσφατη μεταπολεμική ιστορία όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.
Ο Σόργκε συνελήφθη το 1941 στο Τόκιο και παρά τους βασανισμούς που υπέστη αρνήθηκε όλους τους δεσμούς του με τη Σοβιετική Ένωση. Για την προσφορά του τιμήθηκε μετά θάνατο με τον τίτλο του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωση.
Περισσότερα αφιερώματα εδώ.
Περισσότερα ιστορικά θέματα εδώ.