 |
| Στις 8 Ιανουαρίου, την ημέρα που γιορτάζεται και η γυναικοκρατία, οι κάτοικοι του χωριού Λιβαδιάς Σερρών, κάθε χρόνο, αναβιώνουν το έθιμο της «Μάμπους», έθιμο που το έχουν φέρει ως πρόσφυγες, το 1925, από την Ανατολική Ρωμυλία (Βόρεια Θράκη). |
Στις 8 Ιανουαρίου, την ημέρα που γιορτάζεται και η γυναικοκρατία, οι κάτοικοι του χωριού Λιβαδιάς Σερρών, κάθε χρόνο, αναβιώνουν το έθιμο της «Μάμπους», έθιμο που το έχουν φέρει ως πρόσφυγες, το 1925, από την Ανατολική Ρωμυλία (Βόρεια Θράκη). Η «Μπάμπω» αποτελεί υπαρκτό πρόσωπο. Ήταν η πρακτική μαμή του χωριού, η γυναίκα που βοηθούσε στην γέννηση των παιδιών. Όταν λοιπόν, ερχόταν η στιγμή που μία γυναίκα θα γεννούσε, φωνάζανε την Μπάμπω. Της είχαν μεγάλη εμπιστοσύνη, την θεωρούσαν άνθρωπο καλό, με θετική ενέργεια, προστατευόμενη της Παναγιάς. Κάθε κίνηση της Μπάμπως για την προετοιμασία της ίδιας αλλά και της μέλλουσας μητέρας, ήταν πολύ καλά μελετημένη. Η συμβολική ένωση της γυναίκας με την Μητέρα του Χριστού, επικαλούμενη έτσι και την βοήθειά Της, γίνεται με ένα βοτάνι, «της Παναγιάς το χέρι» το ονόμαζε. Λίγο πριν την γέννα, έβαζε αυτό το βοτάνι μέσα σε ποτήρι με νερό και σύμφωνα με τις μαρτυρίες των κατοίκων, άνοιγε σαν της παλάμη των χεριών, κατά την παράδοσή, της Παναγιάς. Στην συνέχεια έπλενε τα χέρια της με το νερό και χωρίς καμιά εξωτερική βοήθεια, «ελευθέρωνε» την γυναίκα. Οι «λευτερωμένες» για να τιμήσουν λοιπόν και να δείξουν την αγάπη τους προς την Μπάμπω, στις 8 Ιανουαρίου, από το πρωί, κάνανε επίσκεψη στο σπίτι της, η κάθε μία με το δώρο της. Άλλες φέρνανε ένα μπουκάλι ποτό, άλλες πετσέτες, άλλες μοσχοσάπουνα, άλλες λεφτά και άλλες μπακιρένιες μικρές κανάτες με νερό στολισμένες με βασιλικό. Της πλένανε το πρόσωπο και τα χέρια της, την σκουπίζανε με τις πετσέτες, της φιλούσαν τα χέρια και της ζητούσαν την ευχή της ή το τάξιμο για ένα ακόμα υγειές μωρό. Πολλές γυναίκες της κρεμούσαν στο λαιμό μια χειροποίητη γιρλάντα φτιαγμένη με ποπ κορν ή αλλιώς ‘πατλάκια’, ξηρά φρούτα και καραμέλες. Σύμφωνα με τα λεγόμενα της ίδιας της Μπάμπω Θοδώρας, ερχόταν και καρναβάλια στο σπίτι της, όχι όμως τα καρναβάλια από τις απόκριες, αλλά γυναίκες μασκαρεμένες, τις περισσότερες φορές άτεκνες, που θεωρούσαν ντροπή το να μην έχουν ακόμα κάνει παιδί, ζητώντας έτσι την ευχή της. Δύο γυναίκες μάλιστα ντυνόντουσαν «ζευγάρι» δηλαδή νύφη και γαμπρός. Και εδώ ο συμβολισμός και η ένωση με το Θείο είναι έντονος. Το μοσχοσάπουνο με το νερό συμβολίζει την ευκολία της γέννας, να «γλιστρά» το μωρό. Ο βασιλικός, ο αγιασμός και το ράντισμα της Μπάμπως, συμβολίζει την «βοήθεια» που έρχεται από την Παναγιά μέσω αυτής , το αγνό και το άγιο της γέννησης ενός παιδιού. Όσα ήταν τα πατλάκια που είχε πάνω κάθε μπουρλιά στο λαιμό της, τόσα παιδιά είχε ξεγεννήσει. Το ζευγάρι νύφη και γαμπρός συμβολίζει τον Αδάμ και την Εύα, σύμβολα γονιμότητας αλλά και ισότητας των δύο φύλων παράλληλα. Μετά την όλη τελετουργία προς τιμή της, η Μπάμπω ετοίμαζε το τραπέζι, καλούσε τους μουσικούς του χωριού και…ο χορός άρχιζε…ως το πρωί. Τον χορό τον άνοιγε η ίδια, με το φλάμπουρο στο χέρι. Οι άνδρες, αυτή τη μέρα, έπρεπε να μείνουν σπίτια, να κάνουν τις δουλειές των γυναικών και να προσέχουν το σπίτι και τα παιδιά. Όποιος άντρας τολμούσε να βγει την ημέρα, του άρπαζαν το καπέλο και έπρεπε να κεράσει για να το ξαναπάρει πίσω. Μόνο το βράδυ πλέον, στα καφενεία του χωριού, όταν ο χορός και το γλέντι μεταφερόταν εκεί, οι άντρες μετά την συγκατάθεση και των γυναικών, φυσικά σε κλίμα χαράς, μπορούσαν να συμμετέχουν και οι ίδιοι. Στις μέρες μας, οι νέες πλέον γυναίκες, αν και δεν έχουν βιώματα, προσπαθούν με μεράκι και αγάπη, κάθε χρόνο να αναβιώσουν και να αναδείξουν το έθιμο πιστά. Δεν είναι τυχαία άλλωστε η μέρα που γιορτάζεται, η ημέρα της γυναίκας. Καταγραφή: Δούκα Κωνσταντία Ευχαριστίες: -Σύλλογος γυναικών, -Παραδοσιακός σύλλογος ¨Η Μπάμπω¨ -Πολιτιστικός σύλλογος Λιβαδιάς Σερρών Αν. Ρωμυλίας & Θράκης ¨Η Μπάμπω¨ -Κανέλ. Ν. Πασχαλέρη |
↧
Το έθιμο της Μπάμπως
↧