Είναι εξαιρετικά σύνηθες για ένα παιδί στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού να αντιστρέφει τα γράμματα, να μπερδεύει τη σειρά τους ή να δυσκολεύεται να τα προσαρμόσει σε ένα ομοιόμορφο μέγεθος. Μπορεί, όμως, αυτό να αποτελεί σημάδι δυσλεξίας; Και τι πρέπει να κάνουμε εμείς για να το βοηθήσουμε;
Σύμφωνα με τον ειδικό παιδαγωγό κ. Φώτη Παπαναστασίου, η δυσλεξία αποτελεί μία «διαφορετικότητα» στις διαδικασίες επεξεργασίας Γλώσσας και Μαθηματικών, η οποία συχνά χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στην κατάκτηση της γραφής και της ανάγνωσης, ειδικά σε παιδιά με κανονική και ανώτερη ευφυΐα. Αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, όμως, μπορεί να έχει ψυχολογικές, εκπαιδευτικές, μα και κοινωνικές επιπτώσεις στη ζωή του παιδιού.
Σε γενικές γραμμές, ένα παιδί με δυσλεξία:
-Αδυνατεί να διαβάσει, να γράψει ή να συλλαβίσει, δυσανάλογα με τη νοητική του κατάσταση.
-Φαίνεται ανώριμος, τεμπέλης κι ότι δεν προσπαθεί αρκετά για την ολοκλήρωση μιας εργασίας.
-Παρουσιάζει προβλήματα συμπεριφοράς.
-Αδυνατεί να ανταποκριθεί στα διαγωνίσματα του σχολείου, αν και έχει προετοιμαστεί κατάλληλα.
-Χάνει την αίσθηση του χρόνου αρκετά συχνά κατά τη διάρκεια της ημέρας.
-Δεν έχει πολύ καλό προσανατολισμό.
-Λόγω των συνεχόμενων σχολικών αποτυχιών, έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση.
-Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί για την ολοκλήρωση μίας εργασίας ή αποσπάται εύκολα.
-Μαθαίνει πιο εύκολα μέσω οπτικών βοηθημάτων, σχεδιαγραμμάτων, πειραμάτων και της παρατήρησης.
-Αποφεύγει τη συμμετοχή του σε σχολικές εργασίες.
-Φαίνεται ανώριμος, τεμπέλης κι ότι δεν προσπαθεί αρκετά για την ολοκλήρωση μιας εργασίας.
-Παρουσιάζει προβλήματα συμπεριφοράς.
-Αδυνατεί να ανταποκριθεί στα διαγωνίσματα του σχολείου, αν και έχει προετοιμαστεί κατάλληλα.
-Χάνει την αίσθηση του χρόνου αρκετά συχνά κατά τη διάρκεια της ημέρας.
-Δεν έχει πολύ καλό προσανατολισμό.
-Λόγω των συνεχόμενων σχολικών αποτυχιών, έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση.
-Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί για την ολοκλήρωση μίας εργασίας ή αποσπάται εύκολα.
-Μαθαίνει πιο εύκολα μέσω οπτικών βοηθημάτων, σχεδιαγραμμάτων, πειραμάτων και της παρατήρησης.
-Αποφεύγει τη συμμετοχή του σε σχολικές εργασίες.
Καθώς, όμως, η γραφή είναι η πλέον χειροπιαστή απόδειξη, ότι κάτι δεν πάει καλά, τα χαρακτηριστικά συμπτώματα που πρέπει να παρατηρήσετε είναι:
- Παρουσιάζει τετραποδική λαβή γραφής ή πιάσιμο του μολυβιού με ασυνήθιστο τρόπο.
- Γράφει δυσανάγνωστα.
- Αλλάζει πολύ συχνά γραφικό χαρακτήρα.
- Γράφει με πολλά ορθογραφικά λάθη, χωρίς κενά ανάμεσα στις λέξεις, χωρίς σημεία στίξης, χωρίς τόνους ή χωρίς κεφαλαία γράμματα.
- Ξεκινάει να γραφεί από το μέσο της σελίδας ή παραλείπει γραμμές.
- Δεν μπορεί να αντιγράψει πλήρως και χωρίς λάθη ή παραλήψεις ένα κείμενο.
- Μοιάζει αδέξιος ή με φτωχές κινητικές δεξιότητες.
- Μπερδεύει το δεξί με το αριστερό.
- Παρουσιάζει ελλιπή λεπτή κινητικότητα.
- Διαβάζοντας ή γράφοντας παρουσιάζει επαναλήψεις, προσθήκες, μεταθέσεις, παραλείψεις, αντικαταστάσεις κι αντιστροφές στα γράμματα, αριθμούς ή / και λέξεις.
Υποδηλώνουν τα παραπάνω συμπτώματα οπωσδήποτε δυσλεξία;
Σύμφωνα με τον κ. Παπαναστασίου, για να κάνουμε λόγο για δυσλεξία, το παιδί πρέπει να εμφανίζει δυσκολίες όχι μόνο στον γραπτό λόγο, αλλά και στην ομιλία, στην ακρόαση, την ανάγνωση, στον συλλογισμό και τη μαθηματική σκέψη. Αν το πρόβλημα εντοπίζεται μόνο στη γραφή του, τότε πρόκειται για ειδική μαθησιακή δυσκολία στον γραπτό λόγο και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπιστεί. Υπάρχει πιθανότητα, τα δυσανάγνωστα γράμματα του παιδιού να σημαίνουν και κακογραφία, που δεν αποτελεί μαθησιακή δυσκολία. Γι'αυτό κρίνεται σκόπιμη η αξιολόγηση από ειδικό παιδαγωγό για να σχεδιαστεί μια στοχευμένη κι αποτελεσματική παρέμβαση.
Μια καλή άσκηση για να βοηθήσετε το παιδί να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες στη γραφή, είναι κάποια πολυαισθητηριακή και κιναισθητική, που να ενεργοποιεί, δηλαδή, όλες τις αισθήσεις, μα και την κίνηση του σώματός του. Μία τέτοια, που προτείνει η ειδικός παιδαγωγός, είναι η άσκηση «Σβήσε τα γράμματα».
Θα χρειαστείτε έναν μαυροπίνακα, κιμωλίες, πινέλο και νερό.
Τι θα κάνετε: Γράφετε στο μαυροπίνακα γράμματα, συλλαβές, λέξεις και προτρέπετε το παιδί να περάσει με το βρεγμένο πινέλο και να σβήσει αυτά που γράψατε. Απαραίτητη προϋπόθεση να του δείξετε τον τρόπο που πρέπει να σβήσει τα γράμματα. Εκεί θα διδαχθεί τη σωστή κίνηση για τη γραφή των γραμμάτων.
Ακόμα, στην περίπτωση που το παιδί αντιστρέφει τα γράμματα, έτσι ώστε να ακολουθούν τη φορά των αριθμών, οι εκπαιδευτικοί συνιστούν να κολλήσετε στο γραφείο του παιδιού μια αριθμογραμμή, ώστε να μπορεί να κρίνει μόνο του πότε τα γράμματά του είναι ανάποδα.
