Η αγάπη δεν είναι αρκετή για να μεγαλώσει ένα παιδί σωστά! Τα παιδιά χρειάζονται ηγετικές ικανότητες, καταρχήν για να έχουν τον έλεγχο του ίδιου τους του εαυτού, ως παιδιά αλλά και ως ενήλικες, αλλά και για να γίνουν ηγέτες στον τομέα τους, πετυχημένοι σε αυτό με το οποίο θα καταπιαστούν, όταν μεγαλώσουν. Ο Δρ. Tim Elmore, ειδικός στις ηγετικές ικανότητες και με περισσότερο από 25 σχετικά βιβλία στο ενεργητικό του, έχει εντοπίσει επτά συμπεριφορές των σύγχρονων γονιών που εμποδίζουν τα παιδιά τους από το να επιτύχουν!
Σύμφωνα με το Δρ. Elmore, οι παρακάτω 7 συμπεριφορές είναι οι συμπεριφορές που φρενάρουν τα παιδιά από την επιτυχία.
Οι γονείς υπερπροστατεύουν τα παιδιά τουςΓια πολλούς γονείς η υπερπροστασία είναι τόσο φυσική, που δεν σκέφτονται καν ότι τα παιδιά χρειάζεται να πάρουν ρίσκα –μέσα σε λογικά όρια-. Ευρωπαίοι ψυχολόγοι βρήκαν ότι τα παιδιά που δεν τους επιτρέπεται να παίξουν έξω, να πέσουν, ή να γρατζουνιστούν, τείνουν να εξελίσσονται σε ενήλικες με φοβίες! Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να κάνουν ποδήλατο ή πατίνια και ας πέσουν, οι έφηβοι να έχουν την εμπειρία του να τσακωθούν με μια φίλη και να μη σπεύσει ο γονιός να λύσει το πρόβλημα, κοκ.
Οι γονείς σπεύδουν να λύσουν το πρόβλημα του παιδιού τουςΥπάρχουν διαβαθμίσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένα παιδί. Πολλές από τις δυσκολίες που έχει είναι εξελικτικά κατάλληλες και αποτελούν δυσκολία επειδή έργο του παιδιού είναι να βρει μόνο του τη λύση, ώστε να γίνει πιο ικανό, ανεξάρτητο και ώριμο για την ηλικία του. Όταν όμως ο γονιός τρέχει να δώσει ο ίδιος λύση στο πρόβλημα του παιδιού του, πχ δεν το κάλεσαν σε ένα πάρτι και τηλεφωνεί στους άλλους γονείς για να το καλέσουν, ή με κάθε τρόπο βοηθάνε το παιδί ώστε να μη ζοριστεί –ανάλογα με την ηλικία του-, αυτό είναι λάθος. Με αυτό τον τρόπο οι γονείς στερούν από το παιδί την ευκαιρία να εξασκήσει τις ικανότητες επίλυσης προβλημάτων και περιμένει ότι πάντα κάποιος θα υπάρχει από πίσω του που θα το «σώζει», θα εξομαλύνει τα δύσκολα, θα εξαφανίζει τις αρνητικές συνέπειες των πράξεων του ή απλώς θα αναλαμβάνει κάποιος άλλος να κάνει αυτό που το ίδιο πρέπει να κάνει.
Οι γονείς επαινούν το παιδί τους υπερβολικάΌλα τα παιδιά χρειάζονται έπαινο, ενθάρρυνση και υποστήριξη για να προκόψουν, να αποκτήσουν υγιή αυτοπεποίθηση και καλή εικόνα για τον εαυτό τους και τον κόσμο γύρω τους. Όταν όμως οι γονείς το παρακάνουν, τότε ο υπερβολικός έπαινος έχει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα! Η τακτική του «όλοι παίρνουν βραβείο» μπορεί να επιστρέψει μπούμερανγκ και να μην έχει τα αναμενόμενα θετικά και τονωτικά αποτελέσματα. Ναι, βραβείο για τη συμμετοχή και την προσπάθεια μπορούν και πρέπει να πάρουν όλα τα παιδιά, αλλά όχι βραβείο επειδή όλοι ήταν άριστοι (αυτό είναι πολύ σπάνιο!). Όταν οι γονείς επαινούν υπερβολικά το παιδί τους και το κάνουν να νιώθει ότι είναι το καλύτερο, αυτό θα προσγειωθεί απότομα στην πραγματικότητα όταν αντιληφθεί ότι μόνο οι γονείς του το βλέπουν έτσι, ενώ δάσκαλοι, προπονητές, και άλλοι ενήλικες δεν βλέπουν ότι είναι τόσο καλό. Καθώς μάλιστα το ίδιο το παιδί θα βλέπει τις επιδόσεις όσων είναι καλύτεροι από το ίδιο, θα αρχίσει να αμφισβητεί τον εαυτό του αλλά και το κατά πόσο ειλικρινείς είναι οι γονείς του στον έπαινό τους.
Προσοχή λοιπόν, μαμάδες και μπαμπάδες, να επαινείτε, με ειλικρίνεια, τόσο την προσπάθεια όσο και το αποτέλεσμα, αλλά ποτέ μα ποτέ μην αγνοείτε τη συστηματική κακή συμπεριφορά, γιατί έτσι θα διδάξετε στο παιδί σας να εξαπατά τον εαυτό του και τους άλλους προκειμένου να ξεφύγει από τη δύσκολη πραγματικότητα.
Οι γονείς αισθάνονται ενοχές όταν βάζουν όρια στα παιδιά τουςΓια πολλούς γονείς, το να τους πει το παιδί τους πάνω στα νεύρα του «είσαι κακιά», ή «δεν σε αγαπώ», είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να τους συμβεί! Αισθάνονται ενοχές και θεωρούν ότι ίσως πράγματι είναι κακοί γονείς και κάνουν κακό στο παιδί τους! Αυτό δεν θα μπορούσε να είναι πιο ανακριβές! Το παιδί πάνω στα νεύρα του (όπως και οι γονείς καμιά φορά!!) λέει πράγματα που δεν τα εννοεί, είτε για να ανακουφιστεί το ίδιο είτε για να ταράξει τους γονείς του.
Όταν οι γονείς βάζουν όρια, ή δεν επιτρέπουν κάτι στο παιδί τους, ή του λένε ότι πρέπει να περιμένει, ή δεν του κάνουν όλα τα χατίρια, τότε το παιδί θα έχει κάποια αντίδραση, όπως είναι φυσικό. Αλλά αυτό είναι κάτι που μπορεί να αποβεί εις όφελος του παιδιού. Έτσι μαθαίνουν τα παιδιά στα όρια, έτσι μαθαίνουν να περιμένουν και αντιλαμβάνονται ότι το σύμπαν δεν περιστρέφεται γύρω από τα ίδια, αλλά ότι και οι άλλοι έχουν ανάγκες. Από την άλλη, τα όρια και οι κανόνες στην παιδική ηλικία προετοιμάζουν το παιδί να αντιμετωπίσει τα όρια και τους κανόνες που υπάρχουν στην ενήλικη ζωή.
Οι γονείς δεν συζητάνε για τα λάθη που έκαναν οι ίδιοι όταν ήταν μικροίΕιδικά οι έφηβοι, θέλουν να ξέρουν πώς ήταν οι γονείς τους όταν ήταν κι αυτοί στην εφηβεία τους, τι είδους ζωή είχαν, τι λάθη έκαναν, τι έκαναν σωστά, κοκ. Αυτές όλες είναι χρήσιμες πληροφορίες ώστε να μπορέσει το έφηβο παιδί να ανοίξει τα φτερά του και σταδιακά να ανεξαρτητοποιηθεί. Οι γονείς καλό είναι να συζητάνε για τα λάθη που οι ίδιοι έκαναν στην εφηβεία με τρόπο που να βοηθάνε το παιδί τους να μάθει από αυτά, να τα αποφύγει, και να κάνει σωστές επιλογές.
Είναι προτιμότερο να αποφύγουν οι γονείς να εκμυστηρευτούν στο παιδί τους μεγάλα λάθη τους, ειδικά αν σχετίζονται με χρήση ουσιών. Βοηθήστε το παιδί να καταλάβει ότι μεγαλώνοντας είναι υπεύθυνο για τις πράξεις του και ότι οι επιλογές του έχουν συνέπειες, οπότε καλό είναι να κάνει επιλογές με θετικές συνέπειες για τον εαυτό του.
Οι γονείς μπερδεύουν την εξυπνάδα, το ταλέντο και το χάρισμα με την ωριμότηταΈνα παιδί μπορεί να είναι έξυπνο, ταλαντούχο ή χαρισματικό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχει και την ανάλογη ωριμότητα. Γι’ αυτό και συχνά βλέπουμε νεαρά άτομο με ταλέντο, όπως τραγουδιστές ή ηθοποιούς να μπλέκουν σε σκάνδαλα, επειδή τους λείπει η ανάλογη ωριμότητα. Η ωριμότητα, η υπευθυνότητα, οι σωστές επιλογές έρχονται σταδιακά.
Οι γονείς δεν εφαρμόζουν στην πράξη αυτά που λένε στη θεωρίαΌταν ο γονιός λέει στο παιδί του «μη χτυπάς την αδερφή σου» και ο ίδιος το χτυπάει για να σταματήσει αυτό να είναι επιθετικό, όταν ο γονιός λέει στο παιδί του «σταμάτα τις φωνές», αλλά ο ίδιος μόνο φωνάζει, προφανώς το παιδί φέρεται αντιγράφοντας το παράδειγμα του γονιού. Έτσι, αν κανείς θέλει να μάθει το παιδί του να είναι υπεύθυνο, να λέει αλήθεια, να συνεργάζεται, θα πρέπει και ο ίδιος ως γονιός να φέρεται με αντίστοιχο τρόπο στο παιδί του αλλά και στην υπόλοιπη ζωή του, ώστε να δίνει το καλό παράδειγμα.
Δρ Λίζα Βάρβογλη
Ph.D., Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια – Συγγραφέας Παιδικών Βιβλίων
Ph.D., Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια – Συγγραφέας Παιδικών Βιβλίων