Όπως σε πρόσφατη συνέντευξή της μας είχε πει η κ. Τέρψη Κόρπα, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΕΜ ΔΕΠΥ, η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) θεωρείται μία από τις συχνότερες νευροαναπτυξιακές διαταραχές της παιδικής ηλικίας –έχει υπολογιστεί ότι εμφανίζεται σε 1 έως 3 μαθητές ανά σχολική τάξη.
Η διαταραχή αυτή περιλαμβάνει συμπτώματα που αφορούν στους τομείς της υπερκινητικότητας, της διάσπασης προσοχής και της παρορμητικότητας. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι παιδιά που εμφανίζουν συμπτώματα υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας έχουν απαραίτητα διάσπαση προσοχής. Πώς, λοιπόν, μπορεί να αντιληφθεί ένας γονιός τα πρώτα σημάδια της διαταραχής στο παιδί του και τι πρέπει να κάνει μετά;
Έχετε αγόρι ή κορίτσι;
Η ΔΕΠΥ, η οποία συνήθως εμφανίζεται στο 5%-7% των παιδιών σχολικής ηλικίας, είναι συχνότερη στα αγόρια. Στα δε κορίτσια, επειδή κατά κανόνα δεν είναι τόσο υπερκινητικά, ενδεχομένως να εμφανιστεί σε μεγαλύτερη ηλικία.
Άσκοπη κινητικότητα και ζημιές
Το παιδί με ΔΕΠΥ χαρακτηρίζεται από έντονη ενεργητικότητα, που φαίνεται άσκοπη. Μπορεί να κινείται συνέχεια, μεταπηδά από τη μία δραστηριότητα στην άλλη, κάνει συχνά ζημιές, είναι ανυπόμονο, απαιτητικό και δυσκολεύεται να δεχθεί κανόνες.
Παρορμητικότητα και ατυχήματα
Επιπλέον, το παιδί δεν έχει συναίσθηση του κινδύνου και λόγω της παρορμητικότητάς του πολύ εύκολα μπορεί να βρεθεί σε ατύχημα.
Διάσπαση προσοχής κατά τις δραστηριότητες
Χαρακτηριστικό είναι, ότι το παιδί δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί σε δραστηριότητες κατάλληλες για την ηλικία του. Επιπλέον, δεν εστιάζει σε λεπτομέρειες, π.χ. όταν ζωγραφίζει, φαίνεται να μην παρακολουθεί πάντα αυτά που του λένε, ξεχνάει ή χάνει συχνά τα πράγματά του. Προσοχή, όμως: Η αδυναμία συγκέντρωσης παρουσιάζεται τόσο στα μαθήματα όσο και σε «ευχάριστες» δραστηριότητες, όπως τα ομαδικά παιχνίδια, η ζωγραφική, οι κατασκευές, τα παζλ. Προσέξτε, όμως: Το παιδί με ΔΕΠΥ θα μπορέσει να συγκεντρωθεί στην τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια!
Ίδια συμπεριφορά παντού
Για να υποψιαστούμε ότι το παιδί έχει ΔΕΠΥ θα πρέπει να εμφανίζει τα παραπάνω συμπτώματα όπου κι αν βρίσκεται, είτε στο σπίτι είτε στο σχολείο. Ένα παιδί, δηλαδή, που στο σπίτι είναι εξαιρετικά κινητό ή «άτακτο», θα πρέπει να είναι έτσι και στο σχολείο, αλλά και στην εξωσχολική δραστηριότητα –κάτι που στα παιδιά χωρίς ΔΕΠΥ δεν ισχύει πάντα.
Η ηλικία του παιδιού
Πριν βγάλετε συμπεράσματα για το αν το παιδί σας έχει ή όχι ΔΕΠΥ, λάβετε υπ΄όψιν την ηλικία του: διαφορετικό επίπεδο συγκέντρωσης έχει ένα παιδάκι 4 χρόνων και διαφορετικό ένα παιδάκι 7 χρόνων. Σίγουρα, πάντως, το «πρόβλημα» θα φανεί πιο ξεκάθαρα αφού το παιδί ξεκινήσει να πηγαίνει στο σχολείο, π.χ. στο προνήπιο ή το νήπιο, και το πιθανότερο είναι ότι θα σας μιλήσουν γι’αυτό και οι παιδαγωγοί του παιδιού.
Τι να κάνετε αν παρατηρήσετε τα παραπάνω συμπτώματα
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε αν παρατηρήσετε συμπτώματα που ταιριάζουν με αυτά της ΔΕΠΥ είναι να μην πανικοβληθείτε –δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το παιδί που δυσκολεύεται από αυτή την διαταραχή, θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα στη ζωή του. Πόσο μάλλον αν το πρόβλημα αντιμετωπιστεί εγκαίρως.
Το δεύτερο είναι η συζήτηση με τον παιδίατρο, ο οποίος και το παιδί πολύ καλά γνωρίζει και την θέση του στην οικογένεια. Ο παιδίατρος, εφόσον υποψιαστεί ότι πράγματι μπορεί να τίθεται θέμα ΔΕΠΥ θα καθοδηγήσει τους γονείς σε κάποιον ειδικό (αναπτυξιολόγο, παιδοψυχιάτρο, παιδονευρολόγο), ο οποίος θα δει το παιδί και θα ζητήσει να συμπληρωθούν εξειδικευμένα ερωτηματολογία από γονείς και εκπαιδευτικούς. Αυτά θα αξιολογηθούν, το παιδί θα εκτιμηθεί νευρολογικά για να αποκλειστούν πιθανές υποκείμενες οργανικές αιτιολογίες και έτσι θα βγει η διάγνωση.
Σε πολλές περιπτώσεις η ΔΕΠΥ μπορεί να προκαλεί κι άλλες δυσκολίες στο παιδί, π.χ. μαθησιακές δυσκολίες, διαταραχές λόγου, προβλήματα συμπεριφοράς, άγχος. Η αντιμετώπισή της, επομένως, πρέπει να είναι μεν εξατομικευμένη, αλλά και ολιστική. Να προσαρμόζεται, δηλαδή, στις συγκεκριμένες ανάγκες του παιδιού, αλλά να περιλαμβάνει και όπου χρειάζεται, συνδυασμό θεραπευτικών παρεμβάσεων (εργοθεραπεία, ειδική αγωγή, λογοθεραπεία, ψυχοθεραπεία, συμβουλευτική γονέων).
Η ΔΕΠΥ δεν θεραπεύεται –είναι η απάντηση στο ερώτημα που κάνει πολλούς γονείς να ανησυχούν. Είναι όμως διαχειρίσιμη. Είναι μια χρόνια διαταραχή, που δυσκολεύει μεν τη ζωή του ατόμου και του περιβάλλοντός του, αλλά μπορεί να αντιμετωπισθεί με την κατάλληλη αγωγή, υποστήριξη και καθοδήγηση.
- Οι παραπάνω πληροφορίες προέρχονται από την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης ΔΕΠΥ και από άρθρο της Παιδονευρολόγου κας. Αρτέμιδας Γκίκα, MD MSc PhD MRCPCH CCT (UK), http://www.infokids.gr