![]()
Ο Τζόζεφ Μέρικ έζησε τη ζωή του πιστεύοντας ότι είναι μισός άνθρωπος μισός ελέφαντας. Πέθανε στις 11 Απριλίου 1890 προσπαθώντας να γίνει ολόκληρος άνθρωπος.
Στις 5 Αυγούστου του 1862 στο φτωχικό σπίτι του Τζόζεφ Ρόκλεϊ Μέρικ και της Μαίρη Τζέιν Μέρικ στο Λέιτσεστερ γεννήθηκε ένα υγιέστατο αγοράκι που του έδωσαν το ίδιο όνομα με τον πατέρα του, Τζόζεφ. Όμως ο μικρός Τζόζεφ έμελλε να γίνει γνωστός σε όλο τον κόσμο με ένα άλλο όνομα, ως «Άνθρωπος - Ελέφαντας». Ένας άνθρωπος που ταλαιπωρήθηκε πολύ σε μια εποχή που όσοι είχαν ανατομικές παραμορφώσεις ήταν θέαμα και... είδος προς εκμετάλλευση.
Τα δύσκολα πρώτα χρόνια
Όταν ο Τζόζεφ Κάρεϊ Μέρικ γεννήθηκε τίποτα δεν προμήνυε αυτό που θα ακολουθούσε. Όλα όμως άλλαξαν, όταν το αγοράκι στα δυο του χρόνια άρχισε να αναπτύσσει περίεργα εξογκώματα στα χείλη και το μέτωπό του, ενώ στην ηλικία των πέντε το δέρμα του απέκτησε ένα γκρίζο χρώμα, όπως αυτό του ελέφαντα. Τα εξογκώματα εξαπλώνονται σε όλο του το σώμα και αναπτύσσονται ραγδαία. Όμως ο Τζόζεφ μεγαλώνει ευτυχισμένα με την φροντίδα της μαμάς του έως τα 12, οπότε κι αυτή πεθαίνει και ο ίδιος μένει πλέον με τον πατέρα του και τη μητριά του. Σταματάει το σχολείο και προσπαθεί να βγάλει τα έξοδά του δουλεύοντας ως πλασιέ από πόρτα σε πόρτα. Η δουλειά όμως αυτή είναι τεράστια αποτυχία, αφού όλες οι νοικοκυρές στη θέα του τρομάζουν και του κλείνουν την πόρτα. Μάλιστα, αναγκάζονται τελικά και του αφαιρούν την άδεια του πλασιέ!
Η ζωή του Τζόζεφ πια έχει αρχίσει να γίνεται «κόλαση» και αυτό που ακολουθεί είναι πολλές άκαρπες προσπάθειες φυγής από το σπίτι. Όταν τα καταφέρνει τον φροντίζει αρχικά ένας θείος του, αλλά σε ηλικία 17 ετών μετακομίζει σε ένα πτωχοκομείο και επί δυο μέρες προσπαθεί να βρει δουλειά χωρίς όμως καμία επιτυχία καθώς όλοι τον απορρίπτουν. Μένει στο πτωχοκομείο για τέσσερα χρόνια και εκεί υποβάλλεται σε εγχείριση για την αφαίρεση ενός μεγάλου μέρος του εξογκώματος στο στόμα του, το οποίο τον εμποδίζει όχι μόνο στην ομιλία, αλλά και στο φαγητό. Όμως ο Τζόζεφ δεν αντέχει άλλο εκεί. Απογοητευμένος και πεπεισμένος ότι δε θα μπορέσει να βρει πουθενά δουλειά στην κατάστασή του θεωρεί ότι μόνος τρόπος για να βγάλει χρήματα είναι να μπει στο χώρο των θεαμάτων.
Ο «Άνθρωπος-Ελέφαντας» γεννιέται
Ο ίδιος ο Μέρικ απευθύνεται στον ιδιοκτήτη ενός κλαμπ στο Λέιτσεστερ, τον Σαμ Τορρ, ο οποίος όταν τον βλέπει καταλαβαίνει ότι μπορεί να βγάλει λεφτά από αυτόν. Την εποχή της Βικτοριανής Αγγλίας ήταν πολύ συνηθισμένα τα σόου όπου εκτίθονταν άνθρωποι με διάφορες σωματικές ανωμαλίες. Στις 3 Αυγούστου του 1884 ξεκινά η νέα του καριέρα και «βαφτίζεται» από τον Τορρ «Άνθρωπος-Ελέφαντας, μισός άνθρωπος, μισός ελέφαντας». Όταν φτάνουν στο Λονδίνο, τον Μέρικ αναλαμβάνει ο σόουμαν Τομ Νόρμαν, ο οποίος τον εκθέτει σε ένα άδειο μαγαζί. Ο Μέρικ παράλληλα γράφει και την αυτοβιογραφία του, η οποία πωλείται ως μέρος του σόου και ονειρεύεται από τα αρκετά καλά λεφτά που βγάζει, μια μέρα να αγοράσει ένα δικό του σπίτι.
Ανάμεσα στους θεατές που μένουν με ανοιχτό το στόμα είναι και πολλοί γιατροί από το απέναντι νοσοκομείο. Ένας από αυτούς είναι και ο γιατρός Φρέντερικ Τρέβις, ο οποίος βλέπει τον Μέρικ σε μια «ιδιωτική παράσταση» πριν ανοίξει κανονικά το μαγαζί και εντυπωσιασμένος, ζητά να τον εξετάσει στο νοσοκομείο.
Ο Τρέβις στα απομνημονεύματα που θα γράψει το 1923 θα πει ότι όταν τον είδε θεώρησε ότι ήταν το «πιο αηδιαστικό είδος της ανθρωπότητας που είχε δει ποτέ»!
Ο Μέρικ πηγαίνει από το μαγαζί που εκτίθεται στο απέναντι νοσοκομείο φορώντας μια κουκούλα στο πρόσωπο ώστε να μην τρομάζει τον κόσμο. Για πρώτη φορά, ο Μέρικ γίνεται αντικείμενο επιστημονικής μελέτης. Ο Τρέβις μετρά το κεφάλι του Μέρικ το οποίο έχει περίμετρο 91 εκατοστά, το δεξί του χέρι με περίμετρο 30 εκατοστά και το ένα του δάχτυλο με 13! Το σώμα του είναι γεμάτο εξογκώματα, ενώ το δέρμα του είναι χαλαρό και κάποια κόκαλά του παραμορφωμένα. Όμως σύντομα ο «Άνθρωπος - Ελέφαντας» κουράζεται από αυτές του είδους τις επιδείξεις και δεν ξαναπάει στο νοσοκομείο.
Οι επιδείξεις ανθρώπων απαγορεύονται τώρα στο Λονδίνο κι έτσι ο Μέρικ μαζί με τον Νόρμαν φεύγουν για περιοδεία σε όλη την Ευρώπη. Εκεί όμως ο νέος μάνατζερ του Μέρικ του κλέβει όλα τα λεφτά που έχει μαζέψει, 50 λίρες(4.000 σημερινές), και ο Μέρικ μετά από μια μεγάλη οδύσσεια επιστρέφει στην Αγγλία. Τον βρίσκουν σε άθλια κατάσταση και το μόνο που έχει πάνω του είναι η κάρτα του Τρέβις. Του τηλεφωνούν και αυτός αμέσως έρχεται να τον πάρει.
Ο Άνθρωπος Μέρικ
Ο Μέρικ εγκαθίσταται πλέον στο νοσοκομείο σε ένα δωμάτιο, όπου οι νοσοκόμες και ο Τρέβις τον φροντίζουν. Είναι πολύ άρρωστος, όμως σιγά σιγά αρχίζει να καλυτερεύει με τις πολλές φροντίδες. Ο Τρέβις μπορεί πλέον να τον υποβάλλει σε πιο εντατικές εξετάσεις. Αντίθετα με αυτό που νόμιζε αρχικά δεν έχει κάποιο νοητικό πρόβλημα.
Ο Τρέβις και ο Μέρικ έρχονται κοντά και μιλούν πολύ. Αν και το νοσοκομείο αντιδρά αρχικά που φροντίζουν έναν άνθρωπο που δεν μπορεί να γιατρευτεί, οι δωρεές από τους πολίτες για τον Μέρικ είναι τόσες πολλές που τελικά εγκαθίσταται εκεί επ'αόριστον σε ένα άνετο δωμάτιο χωρίς καθρέπτες.
Ο Μέρικ θέλει να μάθει από τον Τρέβις τα πάντα για την «αληθινή ζωή». Ο Μέρικ του εκμυστηρεύεται ότι το όνειρό του είναι να μείνει σε ένα ίδρυμα για τυφλούς, όπου δεν θα μπορούν να τον δουν και να τρομάξουν. Του ζητά να δει πως είναι ένα αληθινό σπίτι και ο Τρέβις τον πάει στο δικό του, όπου γνωρίζει τη γυναίκα του. Στον ελεύθερο του χρόνο φτιάχνει τρισδιάστατα κτήρια από κάρτες και κάνει βόλτες στους διαδρόμους όταν σκοτεινιάζει.
Ο Μέρικ δεν έχει δει ποτέ από κοντά γυναίκα, εκτός από τη μητέρα του και τις γυναίκες που έρχονταν να τον δουν ως θέαμα. Ο Τρέβις κανονίζει να τον επισκεφτεί μια χήρα, η Λέιλα Ματουρίν. Ο Μέρικ μετά την ολιγόλεπτη συνάντηση είναι ενθουσιασμένος καθώς όπως λέει στον Τρέβις, η Ματουρίν ήταν η πρώτη γυναίκα που του χαμογέλασε και του έσφιξε το χέρι!
Στο νοσοκομείο, ο Μέρικ δεχόταν τις επισκέψεις όλης της «καλής κοινωνίας» που ήταν περίεργη να δει τον «Άνθρωπο - Ελέφαντα». Ανάμεσά τους και η πριγκίπισσα της Αγγλίας, Αλεξάνδρα, η οποία από τότε που τον είδε του έστελνε κάθε χρόνο χριστουγεννιάτικη κάρτα και μια φωτογραφία της!
Μια από τις τελευταίες επιθυμίες του που έμελλε να εκπληρωθεί ήταν να επισκεφθεί το θέατρο! Μια ηθοποιός, η Μάγκντα Κένταλ, που είχε εντυπωσιαστεί από την ιστορία του και χάρη σ'αυτήν είχαν συγκεντρωθεί πολλά χρήματα για τον Μέρικ, κανόνισε να παρακολουθήσει ένα θέατρο παντομίμας. Μετά από αυτό ο Μέρικ δεν σταμάτησε να μιλάει για την εμπειρία του που τόσο πολύ τον είχε εντυπωσιάσει.
Το τέλος
Όμως η επιθυμία του να γίνει και αυτός «φυσιολογικός άνθρωπος» θα ήταν και αυτή που θα του στοίχιζε τη ζωή. Ο Μέρικ βρέθηκε νεκρός στο κρεβάτι του στις 11 Απριλίου 1890, σε ηλικία 27 ετών. Ο Μέρικ λόγω του μεγάλου βάρους του κεφαλιού του έπρεπε πάντα να κοιμάται καθιστός ώστε να μην φύγει το κεφάλι του και σπάσει ο λαιμός του. Ωστόσο, όταν βρέθηκε νεκρός ήταν ξαπλωμένος κανονικά και σύμφωνα με τη νεκροψία που διεξήγαγε ο Τρέβις είχε πεθάνει από σπασμένο λαιμό...
Η ασθένεια
Ο ίδιος ο Μέρικ υποστήριζε ότι είχε γεννηθεί έτσι γιατί η μητέρα του όταν ήταν έγκυος σ'αυτόν είχε δει έναν ελέφαντα που την είχε τρομάξει πολύ και την έριξε κάτω. Γι'αυτό το λόγο πίστευε η ίδια, αλλά και ο Μέρικ, ότι είχε αποκτήσει αυτή τη μορφή.
Ωστόσο, οι γιατροί είχαν άλλη άποψη... Ένας δερματολόγος που είδε τον Μέρικ σε μια από τις παρουσιάσεις του Τρέβις υποστήριξε ότι πάσχει από ένα συνδυασμό δερματόλυσης, το οποίο κάνει το δέρμα χαλαρό, και κάποια άγνωστη ασθένεια των οστών.
Αργότερα, το 1909, ο γιατρός Φρέντερικ Πάρκες Γουέμπερ υποστηρίζει ότι ο Μέρικ έπασχε από νευροϊνωμάτωση τύπου 1, η οποία δημιουργεί όγκους στο δέρμα και στα κόκαλα. Όμως το γεγονός ότι ο Μέρικ δεν είχε το βασικό χαρακτηριστικό της ασθένειας αυτής, κιλίδες στο δέρμα, οδήγησε το 1986 το γιατρό Μάικλ Κόχεν να υποστηρίξει ότι στην πραγματικότητα ο Μέρικ έπασχε από το Σύνδρομο του Πρωτέα.
Τελικά, το 2001 προτάθηκε η άποψη ότι ο Μέρικ έπασχε και από τις δυο ασθένειες μαζί. Ωστόσο η ανάλυση του DNA του Μέρικ από τα μαλλιά του και τα κόκαλά του δεν οδήγησε σε κάποιο σίγουρο συμπέρασμα.
Σύγχρονοι «Άνθρωποι-Ελέφαντες»
Δυστυχώς, η περίπτωση του Μέρικ δεν είναι η μοναδική καταγεγραμμένη στην ιστορία. Στην επαρχία Χουνάν της Κίνας, ζει σήμερα, ο Huang Chuncai, ο οποίος στα τέσσερά του χρόνια άρχισε να αναπτύσσει εξογκώματα στο πρόσωπο του και αυτή τη στιγμή στα 35 του χρόνια οι γιατροί προσπαθούν να βελτιώσουν την κατάστασή του. Ήδη το 2007 και το 2008 υποβλήθηκε σε δυο εγχειρίσεις και του αφαιρέθηκαν συνολικά 20 κιλά όγκου από το πρόσωπο!
Ακόμα ένας άντρας από την Κίνα, ο 30χρονος Yang Huiming, έχει έναν τεράστιο όγκο που ξεκινά από το πίσω μέρος του κρανίου και εκτείνεται ως το σαγόνι.
Επίλογος
Η ζωή του «Ανθρώπου - Ελέφαντα» ενέπνευσε από την πρώτη στιγμή πολλούς, από τους ανθρώπους που τον συνάντησαν μέχρι και σήμερα. Η ζωή του έχει γίνει θεατρικό έργο, από τον Μπέρναρτν Πόμερανς, όνομα μουσικού, μια εξαιρετική ταινία από τον Ντέιβιντ Λιντς και φυσικά πολλά ντοκιμαντέρ.
Ο Τζόζεφ Μέρικ έζησε τη μισή του ζωή μέσα σε ένα τσίρκο και την άλλη μισή σε ένα νοσοκομείο. Οι άνθρωποι πάντα τον έβλεπαν είτε σαν θέαμα είτε σαν αντικείμενο επιστημονικής μελέτης. Κι όμως ο ίδιος έδειχνε ευτυχισμένος και έκανε όνειρα για τη ζωή του όπως κάθε «φυσιολογικός άνθρωπος». Όνειρα απλά που τα σταμάτησαν σκληρά. Και στην προσπάθειά του να γίνει κι αυτός σαν τους άλλους, ευτυχώς δεν τα κατάφερε, πληρώνοντας το όμως αυτό με τη ζωή του...
