Βούδας

Η λέξη Βούδας ή Μπούντχα (χ δασύ) στην αρχαία Ινδική γλώσσα, που περιλαμβάνει την διάλεκτο Πάλι (Pāli) και τη Σανσκριτική, σημαίνει ο «Αφυπνισμένος» ή «Φωτισμένος». Προέρχεται από τη ρίζα του ρήματος μπουντχ, που σημαίνει αφυπνίζω, φωτίζομαι και κατανοώ.

Η λέξη βούδας, συνεπώς, δεν αφορά στον συγκεκριμένο θρησκευτικό δάσκαλο που έζησε στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, αλλά ένα τύπο ανθρώπου που έφθασε σε σημείο πνευματικής επίτευξης. Ο ιστορικός Σιντάρτα Γκοτάμα είναι απλά ένας σε μια μεγάλη ακολουθία από Βούδες, η οποία κατευθύνεται είτε προς το άχρονο παρελθόν είτε στους μακρινούς ορίζοντες του μέλλοντος. Εντούτοις ξεχώρισε —και έγινε τελικά η ηγετική μορφή του Βουδισμού— καθώς δίδαξε και σε άλλους τον τρόπο για να ακολουθήσουν την πορεία του. Μερικοί πιστεύουν ότι δεν ήταν παρά ένας άνθρωπος που βρήκε το μονοπάτι που τον οδήγησε τελικά στη φώτισή του και το δίδαξε στους μαθητές του. Άλλοι τον θεωρούν ως τον τελευταίο μιας σειράς από Βούδες που ήρθαν στον κόσμο για να κηρύξουν ή να αναβιώσουν την ντάρμα (στην παλική, Ντάμα), η οποία αποτελεί την διδασκαλία ή την οδό του Βούδα. Κάποιοι άλλοι τον θεωρούν μποντισάτβα, έναν άνθρωπο που πέτυχε τη φώτιση αλλά ανέβαλε την είσοδό του στη Νιρβάνα για να βοηθήσει κι άλλους που αναζητούσαν τη φώτιση.

Ο Γκοτάμα, που αναφέρεται από τους Βουδιστές ως Σακυαμούνι Βούδας δεν διεκδίκησε τη θειότητα, ούτε επιβεβαίωσε ότι ήταν ένθεος. Βούδας μπορεί να είναι ή να γίνει όποιος αφυπνίζεται πλήρως στην αληθινή φύση της ύπαρξης και απελευθερώνεται από τον κύκλο της γέννησης, του θανάτου και της αναγέννησης και επιτυγχάνει την κατάσταση της παντογνωσίας. Οι Βούδες δεν είναι παντοδύναμοι όπως ο Θεός του Ιουδαϊσμού ή του Χριστιανισμού. Οποιοσδήποτε μπορεί να απελευθερωθεί από την οδύνη όπως ο Γκοτάμα, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, ή κοινωνικής τάξης.

Οι αρχές με τις οποίες μπορεί να επιτύχει κανείς τη φώτιση ονομάζονται Μπουντχαντχάρμα ή απλά Ντχάρμα (Ντάρμα), που στο εννοιολογικό πλαίσιο του Βουδισμού σημαίνει νόμος, δόγμα ή αλήθεια.