Καρκινικές επιγραφές ή καρκίνοι ονομάζονται συμμετρικές φράσεις οι οποίες μπορούν να διαβαστούν είτε από την αρχή είτε από το τέλος.
Παραδείγματα
Π.χ. τα ονόματα "ΑΝΝΑ"ή "ΣΑΒΒΑΣ"αλλά και πόλεις όπως "ΣΕΡΡΕΣ"είναι καρκινικές.
Όπως και η λέξη "άλλα"ή "αλλά". Η γνωστότερη καρκινική επιγραφή είναι η:
"Νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν"
(σε ελεύθερη μετάφραση στα νέα ελληνικά: πλύνε τις αμαρτίες, όχι μόνο το πρόσωπo) η οποία χαρασσόταν συχνά σε πηγές.
Όπως και η λέξη "άλλα"ή "αλλά". Η γνωστότερη καρκινική επιγραφή είναι η:
"Νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν"
(σε ελεύθερη μετάφραση στα νέα ελληνικά: πλύνε τις αμαρτίες, όχι μόνο το πρόσωπo) η οποία χαρασσόταν συχνά σε πηγές.
Παρόμοιες επιγραφές είναι οι:
"Νοσώ. Σύ ος η ίαμα, Ιησού, σώσον"
"Νόμον, ο κοινός, έχε σον οικονόμον"
"Σος ειμί, τίμιε, σός"
"Σοφά ται και μη, γη μια και τάφος"
"Νόμον, ο κοινός, έχε σον οικονόμον"
"Σος ειμί, τίμιε, σός"
"Σοφά ται και μη, γη μια και τάφος"
Πολλοί τέτοιοι στίχοι έχουν γραφτεί από Βυζαντινούς, ανάμεσά τους και ο αυτοκράτωρας Λέων ο Σοφός, αλλά και από Λατίνους μοναχούς. Οι Ρωμαίοι είχαν επίσης γράψει καρκινικές επιγραφές με παράδειγμα την:
"In girum imus nocte et consumimur igni"
(Μπαίνουμε στη νύχτα και μας καταναλώνει η φωτιά - αναφερόμενο σε έντομα που πέφτουν στη φλόγα, τη νύχτα).
"In girum imus nocte et consumimur igni"
(Μπαίνουμε στη νύχτα και μας καταναλώνει η φωτιά - αναφερόμενο σε έντομα που πέφτουν στη φλόγα, τη νύχτα).
Καρκινικά κείμενα
Υπό μια ευρύτερη έννοια, έχουμε καρκινικές φράσεις όπου η "καρκινική μονάδα"είναι η λέξη, και καρκινικά κείμενα όπου "καρκινική μονάδα"είναι η πρόταση. Ένα καρκινικό κείμενο διαβάζεται ανάποδα πρόταση-προς-πρόταση. Στην Αγγλική γλώσσα, παραδείγματα Καρκινικών (ή Παλίνδρομων) κειμένων είναι το ποίημα Dopellganger του James A. Lindon, και ο διάλογος "Crab Canon"στο βιβλίο "Gödel, Escher, Bach"του Douglas Hofstadter. Στην ελληνική γλώσσα, πρόσφατο παράδειγμα έχουμε στη συλλογή διηγημάτων "ΛΑΘΟΣ ΟΔΗΓΙΕΣ"που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2008, όπου ο συγγραφέας Αλέκος Παπαδόπουλος έχει συμπεριλάβει τρία καρκινικά κείμενα ("Στον Αστερισμό του Καρκίνου", "Καρκινικός Κώδικας", "Καρκινοβασίες"), όπου η "καρκινική μονάδα"είναι η πρόταση.
Ετυμολογία
Ο χαρακτηρισμός "καρκινική επιγραφή"προέρχεται από την κίνηση του "καρκίνου" (κάβουρα), ο οποίος κινείται πλαγίως, και προκειμένου να προχωρήσει μπροστά πηγαίνει δεξιά-αριστερά-δεξιά-αριστερά. Διαβάζοντας μια καρκινική επιγραφή, το βλέμα μας πηγαίνει από αριστερά προς τα δεξιά και μετά από τα δεξιά προς τα αριστερά, όπως δηλαδή θα κινείτο αν παρακολουθούσε έναν κάβουρα (καρκίνο) να προχωρά. Εξ ου και "καρκινική"επιγραφή.
Στις Ευρωπαϊκές γλώσσες, για το χαρακτηρισμό των καρκινικών επιγραφών χρησιμοποιείται η λέξη "παλίνδρομοι".